XIX. yüzyılın ortalarında İznik`in sosyo - ekonomik durumu: Nüfus ve temettuat defterlerine göre

Abstract

XIX. Yüzyılın Ortalarında İznik'in Sosyo-Ekonomik Durumu (Nüfus ve Temettuat Defterlerine Göre)` başlıklı çalışmamız, Başbakanlık Osmanlı Arşivlerinin 1832, 1844 ve 1849 tarihli 586, 1452, 1514, 1453, 1454 numaralı Nüfus Defterlerinde (NFS.) yer alan ve 8314, 8294, 16119, 8309, 8290, 8290A ve 8290B numaralı Maliye-i Varidat Muhasebe Bölümünde (ML.VRD.TMT.) bulunan 1844-1845 yılarına ait İznik kazası temettûat defterlerine dayanmaktadır.İznik merkezinde bulunan Yeşil Camii Mahallesi, Eşrefzade Mahallesi, Mahmud Çelebi Mahallesi, Beğler Mahallesi ve Reaya Mahallesi'nde yaşayan kişilerin 1832, 1844, 1845 ve 1849 yıllarına ait nüfus kayıtlarına ulaşılarak o tarihlerde kullanılan adlar, lakaplar, eşkâller ve meslekler incelendi.Ayrıca, bununla birlikte İznik kazasının 1844-1845 tarihlerinde sosyo-ekonomik ve demografik yapısını temettûat defterleri ışığında incelenerek değerlendirilmeye çalışıldı. Bu sayede 1844-1845 tarihlerinde kasabanın nüfusu, arazileri, hayvan cinsleri ve sayıları, yörede kullanılan aile ve şahıs adları ve lakapları, halkın meslekleri ve bu mesleklerden elde edilen bir yıllık kazançlar, kasabada yetiştirilen ürünler, devlete ödenen vergiler tespit edildi ve elde edilen sayısal veriler grafik ve tablolar halinde gösterildi. Çalışmamızda İznik kazasının merkezinde yer alan mahalleler incelenmiş, yapılan bu incelemelerle İznik'in sahip olduğu sosyo-ekonomik, kültürel demografik özellikleri ortaya konularak, Tanzimat Fermanının ilanı ile başlayan ekonomik ve mali düzenlemeleri İznik ölçeğinde değerlendirilmeye çalışıldı. Anahtar Kelimeler: İznik, Temettuat, Tarım, Hayvancılık, Vergi, Meslekler, Mahalller, Hane, Nüfus.

Our study which is entitled `In The Middle Of XIX Century The Socia-Economic And Demographic Situation Of Iznik (According To The Temettuat And Population Registers)` is based on population registers numbered with 586, 1452, 1514, 1453, 1454 in Prime Minister's Ottoman Archives dated 1832, 1844 and 1849 and Temettuat registers in Iznik district dated 1844-1845 in Revenue Accountant Department numbered with 8314, 8294, 16119, 8309, 8290, 8290A and 8290B.In this study, names, nicknames, forms used on that time and professions were studied by getting population registers dated 1832, 1844, 1845 and 1849 which shows the people who lived in Green Mosque Neighbourhood, Eşrefzade Neighbourhood, Mahmud Çelebi Neighbourhood, Beğler Neighbourhood and Reaya Neighbourhood in Iznik Centre. In addition to this, we attempted to assess the socio economic and demographic structure of Iznic district between 1844-1845 in the light of temerruat registers. By this way, the population of the town, lands, animal species and numbers, family and personal names and nicknames used in the region, the professions of people and yearly incomes of these professions, products grown in the village, the taxes paid to the state have been identified and the numerical results have been shown as graphs and tables.In our study, the neighbourhoods that were located in the centre of Iznik have been considered. Thus, we have tried to determine the socio-economic, cultural, Demographic features of Iznik. We have appreciated the arrangements in the financial and economic field starting with Tanzimat declaration in the criterion of Iznik.Keywords: İznik, Temettûat, Agriculture, Livestock, Tax, Crafts, Professions, Neighbourhood, Household, Population.