Türkiye`de Üçüz Açıklar Hipotezi: 2006-2018

Abstract

1980'li yılların başından itibaren Amerika Birleşik Devletleri (ABD) başta olmak üzere gelişmiş ve gelişmişte olan ülkelerde bütçe açıklarının büyük oranda artması ve bunu artan cari işlemler açığının takip etmesi; bütçe açığı ve cari işlemler açığı arasında bir ilişkinin var olup olmadığı sorusunu gündeme getirmiştir. Bütçe açığı ve cari işlemler açığı arasında bir ilişkinin varlığını ileri süren `İkiz Açıklar Hipotezi` bu dönemde ortaya çıkmıştır. Son zamanlarda ise ikiz açıklar hipotezinden hareketle bütçe açığı ve cari açığın ortaya çıkmasını özel tasarruf-yatırım açıklarına bağlayan `Üçüz Açık Hipotezi` üzerinde durulmaktadır. Bir ülkede bütçe açığı ve cari işlemler açığının bir arada yaşanmasına özel tasarruf-yatırım açığı da eşlik ediyorsa söz konusu olan ülkede üçüz açık durumu yaşanmaktadır.Bu çalışmada, öncelikle bütçe dengesi ve açığı, cari işlemler dengesi ve açığı, özel tasarruf-yatırım dengesi ve açığı teorik olarak ele alınmış, 2006:Q1-2018:Q1 dönemleri arası Türkiye'de üçüz açıkların tarihsel gelişimi incelenmiş ve o dönemdeki ekonomik büyüme üzerinde durulmuştur. Son bölümde Türkiye'de üçüz açık hipotezinin geçerliliği ARDL (Augmented Redistributed Lag) yöntemi ile ekonometrik olarak analiz edilmiştir. Analizde uzun dönemde tasarruf açığı ile cari açık arasında pozitif ilişki tespit edilmiş olup, tasarruf açığının azaltılmasına yönelik politikalar cari açığı da azaltabilecektir. Yapılan analizin sonuçlarına göre, ilgili dönem için Türkiye'de hem kısa hem de uzun dönem için üçüz açık hipotezi doğrulanamamıştır.Anahtar Kelimeler: Bütçe Açığı, Cari İşlemler Açığı, Özel Tasarruf-Yatırım Açığı, Üçüz Açık Hipotezi, ARDL

Since the beginning of the 1980s, especially in the USA, a significance increment in budget deficits followed by the increasing current account deficits in the developed and developing countries has raised the question of whether there is a relationship between the budget deficit and the current account deficit. ''The Twin Deficits Hypothesis'' that suggests the existence of a relationship between the budget deficits and the current account deficit emerged during this period. Recently, based on the twin deficits hypothesis, the ''Triple Deficit Hypothesis'' which links the emergence of the budget deficit and the current account deficit to the private savings-investment deficits, is emphasized. If a private saving-investment gap is accompanied by a budget deficit and a current account deficit in a country, there is a triple deficit in that country.In this study, firstly, the budget balance, the current account balance and the private savings-investment balance are discussed theoretically. Then the development of triple deficit in Turkey between 2006:Q1-2018:Q1 period examined historically and it was focused on economic growth in that period. In the last chapter validity of triple deficit hypothesis was analyzed with econometric methods of ARDL (Augmented Redistributed Lag) in Turkey. In the analysis, a positive relationship was found between the long-term savings deficit and the current account deficit and policies to reduce savings gap may also reduce the current account deficit. According to the results of the analysis, triple deficit hypothesis was not confirmed for Turkey both for short and long term.Keywords: Budget Deficit, Current Account Deficit, Private Saving-Investment Deficit, Triple Deficit Hypothesis, ARDL