Kitle iletişim araçları ve tüketim kültürü bağlamında çocukların tüketici olarak sosyalleşmesi: Eskişehir Çifteler Gazi İlkokulu örneği

Abstract

İnsanların en temel yaşam pratiklerinden biri olan tüketim davranışı küreselleşmenin etkisiyle ihtiyaçtan öte zevk, beğeni, statü göstergesi haline gelmiştir. Küreselleşme süreci ile bütün dünya ekonomik, sosyal, siyasi ve kültürel açıdan değişim ve dönüşüm geçirmiştir. Yaşanan değişim ve dönüşümlerden yetişkinler kadar çocuklar da etkilenmiştir. Bu araştırmada çocukların tüketici olarak sosyalleşme süreçleri kitle iletişim araçları ve tüketim kültürü bağlamında ele alınmıştır. Bu amaçla ilkokul çocuklarının, tüketim davranışlarını ortaya koymaya çalışan tanımlayıcı bir araştırma yapılmıştır. Televizyon reklamları ve medya bağlamında etkisi artan tüketim kültürünün çocuklar üzerindeki etkileri, aile, eğitim, bireysel faktörler, toplumsal yaşam, kültür, moda, medya ve reklam başlıkları altında ele alınmıştır.Çalışmada, küreselleşme, tüketim kültürü ve kitle iletişim araçları bağlamında çocuk sosyolojisi ve tarihi, sosyalleşme kavramı, sosyalleşme süreçleri üzerinde durulmuştur. Ayrıca kitle iletişim araçları, medya, reklamların etkisinde çocukluğa ve tüketim toplumunun üyesi olan çocukların tüketici kimliğini elde etme sürecine yani tüketici olarak sosyalleşmelerine odaklanılmıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden, anket tekniği kullanılmıştır. Anket soruları 2., 3. ve 4. sınıflarda eğitim gören toplam 101 ilkokul öğrencisi ve bu öğrencilerin annelerine uygulanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre, çocukların tüketim toplumu ve kültüründen, televizyon reklamlarından, çizgi film karakterlerinden, cinsiyet ve yaş değişkenlerine bağlı olarak farklı düzeyde etkilendikleri bulunmuştur. Gelecekte bu konuda yapılacak çalışmalarda, temsil gücü yüksek bir örneklem kullanarak çocukların tüketim davranışları hakkında elde edilen verilerden genellemelere ulaşılabilir.Anahtar Kelimeler: Kitle İletişim Araçları, Çocuk, Tüketim Kültürü, Sosyalleşme, Küreselleşme

Consumption behavior, which is one of the most basic life practices of people, has become an indicator of pleasure, taste and status beyond necessity with the effect of globalization. Through the globalization process, the whole world has undergone changes and transformations in economic, social, political and cultural terms. Children as well as adults are affected by the changes and transformations. In this research, the socialization processes of children as consumers are discussed in the context of globalization. For this purpose, a descriptive study was conducted to reveal the consumption behaviors of primary school children. In the context of globalization, the effects of consumption culture on children are discussed under the headings of family, education, individual factors, social life, culture, fashion, media and advertising.In this study, sociology and history of children, concept of socialization, socialization processes in the context of globalization, consumer culture and mass media are emphasized. In addition, under the influence of mass media, media and advertisements, the focus is on childhood and the process of acquiring the identity of the children who are members of the consumer society. In the study, one of the quantitative research methods, questionnaire technique was used. The questionnaire questions were applied to 101 primary school students and their mothers in 2nd, 3rd and 4th grades. According to the findings of the study, it was found that children were affected at different levels depending on consumption society and culture, television commercials, cartoon characters, gender and age variables. In future studies, generalizations can be obtained from the data obtained about consumption behaviors of children by using a high representative sample.Keywords: Mass Media, Children, Consumer Culture, Socialization, Globalization