Sivas köylerinde aile yapısı

Abstract

155 ÖZET Bu çalışmada aile, temel toplumsal kurumlardan biri olarak ele alınarak, `hanehalkı ölçütü`ne göre ya pılan sınıflama benimsendiği için, çekirdek aile, geniş aile, geçici geniş aile ve parçalanmış, eksik aile biçim leri temelinde incelenmeye çalışıldı. Çalışmanın uygulamalı kısmını 1U köyde 169 aile reisine uygulanan anket sorularına alman yanıtlar ve dağılımı oluşturmaktadır. Büyük çoğunluğu (yüzde 97) er kek alan aile reislerinin çoğunluğu, yüzde 66, 4-5 yaşın üzerindedir. Yine, aile reislerinin büyük çoğunluğu, ev li, eşiyle biraradadır. Aile yapısı ve değişme eğilimine ilişkin bulgular, şöyle özetlenebiliri Evlenmelerde karar alma biçiminde, ailenin etkisi fazladır. Evlenirken hem resmi, hem dini nikah yaptıra rak hem de düğün yapılarak evlenenlerin oranı fazladır. Evlenme yaşı, araştırma bulgularında, aile reislerinde en fazla 20-24, eşlerinde 16-19 yaş grubu olarak belirdi. Sivas'taki ortalama ilk evlenme yaşı ile ilgili veriler le araştırma bulguları benzerdir. Aile reisleri ile eş leri arasında akrabalık ilişkisi olmayanların oranının çoğunlukta olmasına karşın, çocuklarını evlendirenlerde akraba evliliği oranı daha fazladır. Hanedeki evli çift sayısı bakımından en faşla bir evli çiftin bulunduğu ai leler bulunmaktadır. Hanedeki birey sayısı bakımından en fazla oranda 5-6 kişinin olduğu aileler bulunurken, 10 ve daha fazla kişinin bulunduğu ailelerin oranı da az154- değildir. Aile biçimine ilişkin verilere göre, dört aile biçiminden çekirdek aile, yüzde 46.1b oranı ile ilk sı radadır. Geniş aile yüzde 34. 3^ oranındadır. Ülke gene line göre, çekirdek aile oranı düşük, geniş aile oranı ise, yüksektir. Bunda baba sağken ve çalışıyor durumda iken, ayrılıp çekirdek aile biçimini oluşturan ailelerin genellikle köyde kalmayıp, şehre göç etmeleri etkili olabilir. Geniş aile biçiminin toprak büyüklüğüne bağlı o larak arttığını gösteren, Sivas'taki köylerden birinde (Çallı) yapılan bir başka çalışmada da aile biçimine i lişkin verilerde toplam 104 haneden 40 'inin çekirdek ai le, 64' ünün geniş aile biçiminde olduğu ve toprak mikta rı arttıkça geniş aile oranının arttığı - fazla toprağı olanlarda geniş ailelerin oranı yüzde 90 iken, çekirdek aile oranı yüzde 9.1' e kadar düştüğü- belirtilmektedir (1). Dolayısıyla, geniş aile biçiminin bir sonraki kuşa ğa yeterli fırsatlar bırakabilme durumunda var olabildi ği belirtilebilir. Geçici geniş aile yüzde 15.98 oranın da olurken, parçalanmış, eksik aile oranı ise, 3.55 'dir. Aile içi ilişkiler konusunda her ne kadar çekirdek aile ilk sırada yer alıyor olsa da geleneksel ilişkilerin hala önemli oranda gözlenebildiği, baba egemenliğinin gö rüldüğü belirtilebilir. Ancak, ailede belirli konularda (1) Metin Erol, Çallı Köyünün Toplumsal Yapısı, Basılma mış Yüksek Lisans Tezi, O.U.Sosyal Bilimler Enstitü sü, Sivas, 1987, s: 79.155 eşleriyle karar verenlerin görülmesi nedeniyle, bir de ğişme olduğu da söylenebilir. Ailede değişme eğilimine ilişkin verilere göre, çocuk sayısında bir azalma eğilimi vardır. Çocuklar ana babalarına göre, daha serbest yetişmektedirler. Aile re islerinin önemli bir oranı (yüzde 38) ise, kendi ailele rinde karı-koca eşitliği bakımından daha eşitlikçi bir yapı olduğunu belirtti. Yardımlaşma, dayanışma bakımından geleneksel iliş kilerin hala önemli oranda gözlenebildiği belirtilebilir.

SUMMARY In this study, the structure of family at the villages of central subdistrict in the city of Sivas has been attempted to be worked on at a descriptive level. The family is taken as one of the basic social communities. The structure of the family has been examined under the titles that contain the building of the family, the type of wedding, wedding age, the degree of kinship between spouses, the form of family, interfamily relations, the social-economic positions of the families and the tendency to change in family. According to the finding of the research, the effect of family on wedding is considerable importance. It is seen that the maximum age of marriage in men is between 20-24 and in women is between 16-19- However, there may also be families of maximum 5 or 6 people. According to the data regarding the type of family, though the core-family type takes precedence proportionally it is seen that this ratio is low in proportion to the average of the country whereas the ratio of large family type is high. Even though the authority of 'father* is seen in the interfamily relations, the fact that the number of husbands deciding together with their wives is less than those of others shows a change in the owner of the authority in family.