Toz bastırma deney hücresi tasarımı ve petrol rafineri atıklarının kömür tozu bastırmadaki etkinliğinin araştırılması

Abstract

IV TOZ BASTIRMA DENEY HÜCRESİ TASARIMI VE PETROL RAFİNERİ ATIKLARININ KÖMÜR TOZU BASTIRMADAKİ ETKİNLİ?İNİN ARAŞTIRILMASI Sunay Beyhan Maden Mühendisliği, Yüksek Lisans Tezi, 2001 Tez Danışmanı: Prof. Dr. İ. Göktay EDİZ ÖZET Maden işletmelerinde kömür tozu patlamaları, tozların neden olduğu meslek hastalıkları, toz kaynakları, toz kontrol yöntemleri ve tozla mücadelede surfaktan madde kullanımı bu çalışmada detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Ayrıca, Tüpraş rafinerisinden (İzmit) temin edilen fenolik ve sülfidik kostik petrol atıklarının, maden işletmelerinde toz bastırmada kullanımı da araştırılmıştır. Bu araştırma için, standart tozlanma şartlan oluşturabilecek bir toz hücresi tasarlanmıştır. Hücre içerisinde, yeraltı maden işletmelerinde tehlikeli toz konsantrasyonu olarak kabul edilen 10 mg/m3 'lük bir tozluluk oluşturularak, her deneyde bu tozluluk oram standart olarak kullanılmıştır. Oluşan tozluluğun bastırılması amacıyla hücre içerisine, bir pompa ve tank ile pulverize olarak su ve su ile karışık atık ürünleri püskürtülmüştür. Atık ürünleri su içerisinde % 0.5, % 1, % 1.5 ve % 2 konsantrasyon oranlarında hazırlanmıştır. Bu çözeltilerin her biri 15, 30, 45 ve 60 saniyelik zaman sürelerinde hücre içerisine püskürtülmüştür. Deneyler aynı şartlarda su ile de yapılarak, suyun bastına özelliği olduğu düşünülen atık maddelerle karşılaştırması yapılmıştır. Deneylerde hücre içerisinde oluşan toz konsantrasyonun belirlenmesi amacıyla MIE personal DataRAM toz ölçüm cihazı kullanılmıştır. Bu cihaz ile her deneyde toz konsantrasyonun zaman içerisindeki değişimi 20 ' şer dakikalık süre boyunca belirlenmiştir. Deneyler sonunda elde edilen veriler grafikler haline getirilerek yorumlanmıştır. Sonuçta, petrol atıkları olan sülfidik ve fenolik kostik maddelerin kömür tozunun bastırılmasında, sudan daha iyi sonuçlar verdiği görülmüştür. En iyi bastırma değeri ise. fenolik kostik atığının % 2 konsantrasyonda 60 saniye püskürtülmesi ile elde edilmiştir. Anahtar KelimelenToz Bastırma,Toz Kontrol Yöntemleri, Meslek Hastalıkları. Surtaktan.

THE DESIGN OF A DUST SUPPRESSION CHAMBER CELL AND AN INVESTIGATION INTO THE EFFECTS OF PETROLEUM REFINERY WASTES IN COAL DUST SUPPRESSION Sunay BEYHAN Mining Engineering, M.S. Thesis, 2001 Thesis Supervisor: Prof. Dr. İ. Göktay EDİZ SUMMARY In this study, coal dust explosions in mining, the vocational diseases related to dusts, dust sources, dust control methods and the use of surfactant material to deal with dust were given in detail. The use of phenolic and sulphudic costic petroleum refinery wastes obtained from Tüpraş Refinery (Izmit) for dust suppression in mining was also studied. For this purpose, a dust chamber, which forms standard dust conditions for the experiments was designed. In the chamber, standard dust concentration of 10 mg/m3 was formed each time which is accepted as the critic dust concentration in underground mining. For the suppression of dust in the chamber, water alone and the waste products mixed with water have been sprayed in pulverised form using a pump and a tank during the tests. Waste products were prepared in 0.5 %, 1 %, 1.5 % and 2 % concentration ratios in water. Fach of these solutions were sprayed into the chamber for 15, 30, 45 and 60 seconds. The experiment were also carried out using water as a suppressant in order to make comparisons with waste materials. MIF personal DataRAM dust measuring instrument was used to determine the dust concentration created in the chamber during the experiments. With this instrument, the variations of dust concentrations during 20 minutes time period were recorded. At the end, the data obtained was presented in graphics and interpreted. As a result, it was understood that petroleum wastes being sulphuric and phenolic costic are better suppressants than water for the suppression of coal dust. The best suppression result obtained with using phenolic costic prepared at 2 % concentration after 60 seconds spraying. Key Words: Dust Suppression, Dust Control Methods, Vocational Diseases, Surfactant