Devlet müdahalelerinin mikroekonomik etkileri ve Türkiye tarım kesimine uygulanması

Abstract

IX ÖZET Devletin ekonomiye müdahale etmesi gereği 1929 ekonomik krizi ile gündeme gelmiş,böylece klasik bütçe görüşü geçerliliğini yitirerek yerini müdahaleci modern bütçe görüşüne bırakmıştır. Piyasa ekonomilerinde üretim için gerekli olan marjinal maliyetin marjinal gelire eşit olmamasından dolayı etkinsizlikler oluşmaktadır. Piyasanın iyi işlemediği bu durumlara piyasa başarısızlığı denir. Bunlar, monopoller, dışsallıklar, beklenilmeyen kar ve zararlar, tarım kesimindeki fiyat istikrarsızlığı, diğer sosyal amaçlar (gelir dağılımı, paternalizm, devletin bireyleri kendileri dışındaki olumsuzluklara karşı koruması) ile diğer sosyal sorumluluklardır. Merkezi karar alma organı olan devletin görevi kural koyma, kamu harcamaları, kamu gelirleri ve negatif vergileme devletin ekonomik faaliyetleri üzerine alması ve özelleştirme gibi mikroekonomik politika araçları ile piyasanın başaramadığı bu etkinsizlikleri ortadan kaldırmaktır. Devlet piyasadaki bu etkinsizlikleri gidermeye çalışırken bazı fayda ve maliyetler meydana gelmektedir. Bu fayda ve maliyetler nelerdir? Maliyet hesaplarına hangi kalemler girecektir? gibi sorulara cevap verilebilmesi için fayda ve maliyetlerin tanımlanması gerekmektedir. Kamu yatırım projelerinin hazırlanmasında hangi yatırım kriterlerinin uygulanacağı ile iskonto oranının seçilmesi problemi yatırımlardan beklenen verimi önemli ölçüde etkilemektedir. Kamu harcamaları yapılırken risk ve belirsizlikleri iyi değerlendirilerek hesaplara katılması gerekir. Devlet mikroekonomik politikalar ile piyasaya müdahale etmesi durumunda, kişiler ve firmalar üzerinde çeşitli etkiler meydana getirmektedir. Mikroekonomik analizlerde bu etkiler genelde şekillerle gösterilmektedir. Bu analizlerin uygulama alanlarının sınırlı olması pratikte sapmalara neden olmaktadır. Fakat merkezi karar alma organına politika araçlarının seçilmesi ve sonuçlarının nasıl olacağı hakkında önceden bilgi vermesi bakımından önem taşımaktadır. Türkiye'de mikroekonomik politikaların uygulama alanı içerisinde değerlendirilen ve tarım kesiminde fiyat istikrarım sağlamakta kullanılan poiltikalardan biride tarımda verimliliği, etkenliği artırmak için verilen tarımsal kredilerin fınans kaynağının büyük bir kısmını T.C. Ziraat Bankası karşılamaktadır.Bu krediler, kamu harcamaları içerisinde yer almaktadır. Türkiye'de diğer bankaların tarıma finans sağlamadaki katkıları yok denecek kadar azdır. 1986 yılında T.G. Merkez Bankası'nın tekdüzen muhasebe sistemineX geçmesi ile kredilerin sınıflandırılmasında değişiklikler olmuştur. T.C Ziraat Bankası'nın yanında tarımın finansmanında Tarım Kredi ve Satış Kooperatifleri önemli bir paya sahiptir. Tarımsal kredilerin uygulamadaki sonuçlarına göre krediler, miktar bakımından yetersiz olup, bölgeler arasında dengesizlikler sözkonusudur. Kredi talebinde bulunanlardan istenen teminatların fazla ve kredi faiz oranlarının yüksek olması da tarım kesimini zor duruma sokmaktadır. Bunun yanında kredilerin verildiği, Ege, Marmara, Akdeniz ve Karadeniz bölgelerinde olumlu sonuçlar görülmektedir. Teminatların daha sade hale getirilmesi, faiz oranlarının günün ekonomik şartlarına göre belirlenmesi, kredi alanların eğitilmeleri,Tarım Kredi ve Tarım Satış Kooperatiflerinin mevduat toplayan ve ekonomik yönden güçlendirilmelerini sağlamak ve Türkiyede yer alan tüm bankaların mevduatlarının belirli bir bölümünü tarımın finansmanı için T.C. Ziraat Bankası tarafından bloke edilerek tarım kesimine aktarılması vb. gibi tedbirlerin ve iyileştirmelerin yapılması durumunda kredilerden tarım kesiminin daha fazla fayda elde edeceği umulmaktadır.

XI SUMMARY With the 1 929 economic crisis government intervention to economies came into agenda, and the classical budget view has been replaced by modern interventionist fiscal understanding. In market economies due to inequality between marginal revenue and marginal cost considerable in efficiencies develop in the economy. Such situations in which markets does not work adequately is called market failures. These situations are monopolies, externalities, unexpected profits and loses, agricultural price instability, and other social objectives(income distribution, paternalism, protection of individuals against external disturbances) and.other responsibilities. The functions of government as a central decision making body are legislation, management of public finance and so on. Thus, governments are able to avoid or correct above market failures by using economic power as well as political one. While reducing these inefficiencies in the economy the governments create some benefit and cost for the whole the economy. Benefits and costs items must be identified in order to answer questions like that these benefits are ?, and that costs consist of ? e.c.t. In the public investment decision the choice of investment criterion and the discount ratio affect the expected return on the projects. In the case of government expenditure risk and uncertainty must be adequately accounted in calculations. Government create some effects over household and firms during the market intervention with microeconomic policies. Although analytical tools are not adequate to handle the effects of these interventions, the current types of analysis are important in extent that analytical tools give the necessary information to the central decision making body in policy instrument choices and the predictions of the results. Agricultural credits, which is given to that sector as a part of main agricultural policy in the field of microeconomic policy in Turkey, is met by Ziraat Bank. This credits are also included in the public spending. The contribution to agricultural sector by other banks is nearly at the neglectable level. With the acceptance of the uniform accounting system by the Central Bank the classification of agricultural credits has changed recently. After the Ziraat Bank the Agricultural Credit and Sale Cooperation has the second important share in the finance of agricultural sector.XII According to the results of agricultural credits the quantity of credits is not enough and there are local imbalances in the distribution of it. The high level of collateral and relatively credit rates asked from the sector create additional pressures on it. Nevertheless, the credits allowed to the regions of Ege, Marmara, Mediterranean and the Black see has given satisfactory results. It is projected that under the condition of taking following measures credits could give more benefits to agricultural sector in general. These measures are the folio wings: a fair level of collateral requirement and credit rates, a necessary level of education for farmers in terms of finance and production evaluations, a blocked certain level of national deposits in the Ziraat Bank for agricultural credits.