Merkez Bankası`nın bağımsızlığı

Abstract

ÖZET Fiyat istikran ve merkez bankasının bağımsızlığının ele alındığı bu çalışmada, konu üç bölüm halinde incelenmiştir. Para ve kredi sisteminde merkez bankalarının ve merkez bankacılığının ortaya çıkışının ve çeşitli ülkelerde gösterdiği gelişimin tarihsel bir çerçevede ele alındığı Birinci Bölüm altı alt başlıkta toplanmıştır. İlk olarak merkez bankalarının ortaya çıkışının genel bir tasviri yapılarak, kamu makamlarının kredi ihtiyacını karşılayacak bir bankaya olan ihtiyaçları üzerinde durulmuştur. İkinci alt başlıkta ise banknot ihracının düzenlenmesinde uygulanan sistemler hakkında bilgiler verilmiştir. Diğer alt başlıklarda ise İngiltere, Amerika Birleşik Devletleri, Almanya ve Türkiye'de merkez bankalarının doğuşu ve gelişimi incelenmiştir. İkinci Bölümde ise para politikası ve merkez bankasının para politikasındaki yeri üzerinde durulmuştur. İlk olarak para politikası ile ulaşılmak istenen hedefler ve bunlar arasında ortaya çıkan çatışmalar incelenmiştir. Para politikası araçlarının ele alındığı ikinci alt başlığı, para politikasının etkinliğinin ele alındığı üçüncü alt başlık izlemektedir. Nihayet para politikası uygulamasında merkez bankasının rolü üzerinde durulmuş; bu çerçevede merkez bankasının hazine ve bankacılık sistemi ile olan ilişkileri ele almaştır. Üçüncü Bölümde de bağımsızlık kavramı ve merkez bankasının bağımsızlığının anlamı üzerinde durulmuş ve bağımsızlığı belirleyen faktörler ve bazı ülke merkez bankalarının bağımsızlıklarının tarihsel gelişimi ele alınmıştır. Ayrıca bağımsızlığın politik, ekonomik, yasal ve fiili Ölçümlerini konu alan çalışmalar ele alınarak, Türkiye de dahil olmak üzere ülkeler itibariyle karşılaştırmalar yapılmıştır.

ABSTRACT This thesis deals with price stability and central bank's independence in three chapters. First chapter in which the arising of central banks and central banking in the money and credit system and its progress studied in the historical frame is constituted as six subheadings. Firstly the beginning of central banking is described in general and it is emphasized the loan needs of public authorities at then. Secondly it is given information about the currency issuing systems and dealed with the central banks' history in the United Kingdom, the United States, Germany and Turkey and their progress. Second Chapter is concerned with the monetary policy, the formulation role of central bank and central banks' application of it. In this chapter the goals and tools of monetary policy, the conflicts between the goals and the effectiveness of it are examined, it is also dealed with the relaion between the treasury and the central bank. The independence concept and the meaning of central bank independence is studied with the factors which determines the independence and historical progress of central banks in some countries. Furthermore, the studies about the political, economic, legal and de facto independence of central banks are analysed and made some comparison among the various countries including Turkey.