Max Weber sosyolojisi üzerine bir çalışma

Abstract

ÖZET Weber, 1864 yılında Almanya'da doğdu ve 1920 yılında öldü. 1900 yılı başlarında ortaya çıkan modern sosyoloji akımının kurucuları (Durkheım, Paıelo) gibi, sosyolojinin felsefeden bağımsız bir bilim haline gelmesi görüşüne katılmaktadır. O'na göre sosyoloji tarih felsefesine ait bütün sorunlardan ayrılarak, sırf kendi alanına giren toplumsal görünümleri öğrenmeli ve aydınlatmak için çaba sarfetmelidir. Weber, önemli bir iktisatçı olduğu gibi aynı zamanda bir sosyolog ve tarihçidir. Çalışmalarının temeli akademik eğitime dayanmaktadır. Oldukça başarılı bir üniversite eğitimi yapan Weber, aynı zamanda faal ve etkili bir siyaset adamıdır. Sorumlu bir siyasal mevkide yer almamış olup, daha çok politik bir yazar olmuştur. Önceleri tutucu bir siyasi partiye oy vermiş, sonra ulusal liberalizmi benimsemiştir. Weber doktrinlere, kalıplaşmış kavramlara, şüpheci bir tutumla yaklaşmış, onları akıl ve eleştiri süzgecinden geçirerek değerlendirmiştir. Buna rağmen liberal düşünceye tüm varlığıyla bağlıdır. Temelde insan özgürlüğü ilkesini benimsemiştir. Her türlü insan haklarının savunuculuğunu yasmıştır. Weber'e göre sosyoloji, toplumsal olayların görünümlerini değerlendirerek, genellemelere giden bir bilimdir. O, sosyolojiyi belirli bir temele oturtmak için çaba sarfetmıştir. İlk olarak sosyolojiye `değer yargılarından arınma ilkesini` getirmiştir. Weber sosyolojinin görevlerini üç temel naktada toplar : 1 -Toplumsal eylemi yorumlamak, nesnel anlamını kavramak. 2-Toplumsal eylemi anlamak, inşa etkinliğinin öznel onlammı kavramlar biçiminde düzenlemek. 3-Toplumsal eylemi nedensel olarak açıklamak yada insan davranışlarının değişmezliğini açıklamak. Weber bu amaçla insan davranışlarını da dört ana gruba ayırır : -Bir hedef karşısında akılcı davranışlar, -Bir değer karşısında akılcı davranışlar, -Duygusal davranışlar,-Geleneksel davranışlar. `Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu` adlı eserin din sosyolojisi üzerine inceleme ve çalışmaları sonucu oluşmuştur. Weber bu ünlü eserinde dinlerin bir taraftan ekonomik-toplumsal koşulların, diğer taraftan da dinsel öğretilerin birbirleri üzerindeki etkilerinin bir çözümlemesini yapmıştır. Weber'in `Ekonomi ve Toplum` adlı eseri de genel sosyoloji üzerine bir incelemedir. Weber'in ölümünden sonra yayınlanmıştır. Weber'e göre toplumsal olayların bir bütün olarak incelenebilmesi için `ideal tiplerin` yaratılması gerekir. Bu saf tipler gerçek değillerdir, akılcı yöntemlerle meydana getirilen, kavramsal saflığı içinde bulunan soyut zihinsel modellerdir. Weber `ideal tipleri` büyük ve birleşik toplumsal oluşumlar, toplumsal ilişkiler, kent tipleri, egemenlik tiplerinde de kullanmıştır.

SUMMARY Weber was bom in Germany in 1864 and died in 1920. Like Durkheim and Pareto, who built up `modern sociology` idea appearing in the begining of 1900.11c was in same apinion about which sociology should come in an independent science free from philosophy `for him` sociology must learn, only the social appearances which are in it's area and should try to solve these, leaving all the problem belonging to the History philosophy. Weber is a sociology and historian besides an important economist, the base of his studies is mainly interested of the academic education. Having a succesful universty education; Weber, in the same time, is an activ and effective politician. He hadn't had any responsibilities in politik idea but, he had been a politic writer.In the beginning. He had voted a politic party which is conservative, but later;he considered of National Liberalism. Weber approached, doctirines and the cliche concepts, in a suspectful way and later, He filtered through mind an critique and so He appreciated them. In spite of this. He is bounded to the liberal idea in his all existance. Mainly, He appropiated the human freedom and He stood up for Human Rights. At first, He brought `The principal of begin refined from value judgemend`. Weber shows the tasks of sociology in the points. 1-To interprote the sociologic and to realize it's objective meaning. 2-To understand the sociology action, and arrange as the forms of concepts the subjective meaning of human activities. 3-To explain the sociologie action, being causel;or to explain non-changing of the human behaviors. In this aim, Weber seperates the human behaviors in four group. -The rationalist behaviors against a target,-The rationalist behaviors against a valve, -The sensitive behaviors, -The traditional behaviors. His book, called `Protestan Ethics And Sprit of Capitalism` Consistgof his observations about Religion sociology and studies in this book. Weber made an analysis over the Religions and and Economic-social situations, on the other hand the Religional doctrines and their effective on each other. His work called `Economy and Society`is a study about general sociology.lt published after his death. For Weber;in being examined as a whole matter of the sociologic actions, it should created `the ideal tipes`. This pure types are not real- And, these are the abstraet mentals patterns being created in rationalist ways carrying conceptual purity. Weber used these `ideal tipes` in big and union sociologic creations and sociologic relations.And, the city types and sovereignty types.