Türk İş Hukukunda toplu iş sözleşmesi yapma yetkisi

Abstract

ÖZET Çalışma hayatında barış ve istikrarın sağlanmasında, özellikle işçi-işveren ilişkilerinin düzenlenmesinde sendikalar etkin rol oynar. Sendikaların çalışma hayatında ilişkin faaliyetlerinin en önemlisini işçi-işveren tarafları arasında bağıtlanan ve özerklik ilkesi uyarınca taraflara devlet müdahalesi olmaksızın kendi durumlarını düzenleyen kurallar getirmesini sağlayan toplu iş sözleşmesinin yapılması oluşturur. Günümüzde toplu iş sözleşmeleri hizmet akitlerinin önüne geçmiş bulunmaktadır, işçi-işveren tarafları arasında kollektif bir düzeyde yapılan toplu iş sözleşmeleri, işveren karşısında zayıf durumda olan işçinin ekonomik ve sosyal haklarının sağlanması ve geliştirilmesi bakımından hizmet akitlerine göre daha ileri bir düzeyde kazanımlar sağlar. Toplu iş sözleşmesi yapma yetkisinin kazanılmasında sağlıklı bir tespitin yapılması büyük önem taşır. Sendikaların toplu pazarlıkta taraf olabilmeleri ve sözleşme bağıtlayabilmeleri için gerek işyeri gerekse işkolunda aranan çoğunluğu sağlaması şarttır. Çoğunluğun tespiti konusunda geçen dönemde en büyük sorun, sahte üyelik fişlerinin düzenlenmesi olmuştur. Bu durum özellikle sendikalar arasında haksız mücadelelerin yapılmasına sebep olmuş, çalışma hayatında barış ve istikrar büyük ölçüde bozulmuştur. Yeni düzenleme ile, bu olumsuzlukları kaldırmaya yönelik, sendikaya giriş ve sendikadan ayrılmaların geçerliliği noter denetimine tabi tutulmuş, birden fazla sendikaya üyelik yasaklanmış, işkolu düzeyinde toplu iş sözleşmesinin yapılması kaldırılmış ve bir işletmeye dahil birden çok işyeri için bir tek işletme toplu iş sözleşmesinin yapılması öngörülmüştür. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 6 işgünü gibi kısa bir sürede yetki tespiti yapabilmesi için işverenlere, sendikalara ve noterlere bildirim yükümlülüğü getirilmiştir.Bu bağlamda işverenler, işe aldıkları veya hizmet akdi sona eren işçileri; işçi sendikaları, sendikaya üye olanları veya üyelikten çıkanlardan; noterler ise sendika üyeliklerinden istifaları süresi içinde bakanlığa ve bölge çalışma müdürlüğüne bildirmeleri öngörülmüştür. Bakanlık, oluşturduğu merkezi bilgi işlem sistemiyle kendisine ulaşan verilere dayanarak sağlıklı bir yetki tespiti yapması mümkün olabilecektir.

VI ABSTRACT The unions play an important role in maintaining peace and stability, especially in regulating labour relations in labour life. The most important action of the unions about the labour life is the existing of the collective labour contract which is signed between part of employee and employer and according to principal of autonomy which makes the parts put some rules that regulate their positions. Today, the collective labour contracts have precedence compared with the labour contract. The collective labour contracts that are signed between part of employee and employer collectively, can gain better benefits about maintaining and developing the conditions of the employees who are in weaker position th employers. It is crucial to put a right diagnosis about making a collective labour contract, it is necessary for the unions to have the majority either in workplace or in profession in order to sign a contract and to be an authorised part of collective bargaining. In the last period, the most significant problem in the subject of determining majority ordering counterfeit membership bill. This situation especially has caused struggles between unions and peace and stability in the working life have been worsened. With new regulations which aim to remove the mentioned disorders, to participate in the union and leave from it is tied to the control of the notary; to be member of multiple unions is banned; on the profession level to make collective labour contract is removed and for a number of places of employment belonging to one company to make only one collective labour contract etc. is decided. The Ministry of Labour and Social Security has brought a new obligation declaration to employers, unions and notaries in order to ascertain the warranty, only in 6 work-days. In this context it is decided that, the employee should declare the new members and the members whose membership is ended; the notaries are obliged to declare the resignations from the unions, in the time, to ministry or local labour directorate. It will be possible for the ministry to ascertain the warranty by the datas which are reached to central computer system.