Kadınların siyasal sisteme katılımı: Sivas merkez ilçede siyasi partiye üye kadınlar üzerinde bir uygulama

Abstract

247 ÖZET Siyasal katılım, toplum üyelerinin siyasal sistem karşısındaki durumlarını, tutumlarını ve davranışlarını ifade eden bir kavramdır. Bunu, sadece seçimlerde oy kullanmaktan ibaret sanmak eksik ve hatalı bir anlayış olur. Siyasal katılma, basit bir meraktan yoğun bir eyleme kadar uzanan geniş bir tutum ve faaliyet alanını kapsar. Günümüzde insan haklan, demokrasi ve eşitlik açısından gerçekleşen gelişmelere rağmen, toplumun yarısını oluşturan kadınların toplumsal konumları, özellikle de siyasal sisteme yetersiz katılımları hala sorgulanmaktadır. Siyasal haklar bakımından kadm-erkek eşitliği, birçok ülkede biçimsel olarak gerçekleşmiştir. Ancak bu eşitliğin tam olarak toplumsal yaşama geçirildiği söylenemez. Bireylerin siyasal tercihlerini, dileklerini birleştirerek, siyasal sistemin ilgili ve yetkili kurumlarına ileterek aracı kurum görevi üstlenen siyasa! partiler, Türkiye'de 1990'lara kadar siyasal alanda kadınlara yönelik bir söylem geliştirememişlerdir. Kadınlar, geleneksel `anne` ve `eş` rolleri çerçevesinde sürekli olarak oy deposu olarak görülmüştür. Bu çalışma, siyasi partiye üye olarak, siyasal sistemde aktif bir rol üstlenen kadınların, siyasal sisteme katılımlarının biçim ve düzeyi ile partideki konumlarını irdelemeye yöneliktir. Çalışma, dört bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölüm, kavramsal düzeyde olup, siyasal sisteme katılım konusu irdelenmiştir. İkinci bölümde, önce dünyada daha sonra Türkiye'de, kadınların siyasal hak mücadelen incelenmiş ve kadınların siyasal sisteme katılım düzeyleri araştırılmıştır. Üçüncü bölümde, Türkiye'de siyasal partilerin kadınlara yönelik söylemlerine yer verilmiştir. Dördüncü bölümde ise, Sivas İli Merkez İlçede, 1995 Genel Seçimlerinde yüzde 10 ülke barajını aşan 6 siyasi partiye üye kadınların, siyasal sisteme katılım düzeylerini ve parti içi konumlarını saptamak, üzere yapılan uygulamalı araştırmanın, tanıtımı yapılmış, bulguları sunulmuş, alman cevaplar doğrultusunda değerlendirmeler yapılmış ve önerilerde bulunulmuştur.

248 SUMMARY Political participation is a concept that explains the position, behavior and attitudes of nation members in front of the political system. To think of it as only consisting of voting in the elections is a wrong and incomplete understanding. Political participation comprises a wide range of attitudes and functional area differing from a simple curiosity to a dense activity. In spite of the progress lived in terms of democracy, human rights and equality, the social position and especially the weak participation of the women who form half of the nation in the political system is still being interrogated. In many countries; the equality of man and woman in terms of political rights has been established structurely, but it can not be said that this equality has been transfered to social life totally. Political parties that undertake a mediator responsibilty by combining the political choices and wishes of people and conducting them to the authoritative and related associations of the political system, could not have developed'policy towards women in the political arena till 1990's. Women have seen continuously as vote stores with their traditional `mother` and `wife` roles. This study is oriented towards examining the form and degree of political participation of the women who are a party member and have active role in political system, and their position in the parties. The study consists of four parts. The first part is at the conceptual level and the subject of participation to the political system has been examined. In the second part the struggle of women for political rights has been studied first in the world and then in Turkey and participation levels of the women to the political system has been investigated. In the third part, the policies of political parties concerning women in Turkey have been given. And in the fourth part, the description and the dates deriving from the emprical research on six political parties that could overcome 10% barrage in during the 1995 general representative election Sivas city centeral county which has been performed to evaluate the political participation and in-part position of women, have been given and evaluations have been made and recommendations have been stated in the light of the answers given.