Türkiye`de 1990 sonrası liberal-demokratik açılımlar

Abstract

IV ÖZET Liberalizmin kökenleri 1215 Magna Carta'ya ve hatta Antik Yunan' a kadar uzanır. Ortaçağ' da burjuva ile toprak soylular arasındaki mücadele sonucu doğan liberalizm bir sosyal teori hüviyetiyle 17. Yüzyıl' da John Locke'un yazılarıyla gelişti. David Hume ve Adam Smith' in yazılarıyla büyük bir ivme kazandı. 19. Yüzyılın sonlarından, ikinci Dünya Savaşına kadar liberalizm hem bir düşünce geleneği hemde siyasi hareket ve iktisadi model olarak devamlı gerilemiş 1969 sonrasında tekrar canlanmıştır. John Locke, David Hume, Adam Smith, John Stuart Mill, Herbert Spencer, Frederic Bustiat liberalizmin felsefesi temellerini atmışlardır. Liberalizm kendiliğinden düzen, piyasa ekonomisi, bireycilik, sınırlı devlet, özgürlük ilkelerini savunur. Bu ilkelerle demokrasi ve liberalizm arasında yakın bir ilişki vardır. Demokrasi halkın kendi seçtikleriyle yönetimi diğer bir deyişle halk yönetimi demektir. Liberalizm açısından demokrasinin en önemli türü liberal demokrasidir. Liberal demokratik değerler Türkiye'de Osmanlı devleti döneminde Lâle devriyle beraber girmiştir. Ancak gerçek anlamda padişahın yetkililerinin sınırlandırılması Tanzimat Fermanı (1839)'yla olmuştur. Türkiye Cumhuriyeti halk egemenliği anlayışını getirdikten sonra hem iktisadi hemde siyasi alanda liberal değerlere doğru yönelmiştir. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Serbest Cumhuriyet Fırkası Demokrat Parti ve Adalet Partisi ile 1990 öncesi Özal'ın Anavatan Partileri Türkiye'nin liberal eğilimli partileridir. Ancak bu döneme damgasını vuran Özal'h Anavatan Partisi olmuştur. 1990 sonrasından Doğruyol Partisi ve Fazilet Partisi liberal eğilimler gösterirken, 90 öncesinin Anavatan Partisinin 90 sonrasında liberal eğilimlerden uzak olduğu görülür. Ancak tam anlamıyla liberal demokratik değerleri savunan parti Liberal Demokrat Parti ve Yeniden Doğuş Hareketi, tam liberal kuruluş, liberal düşünce topluluğudur. 1982 Anayasası ise 1961 Anayasası ise 1961 Anayasasına göre daha anti demokratiktir. Bunun için liberal demokratikV açılımlar açısından yeni bir anayasa şarttır. Bu bağlamda, politikacı Hasan Celal Güzel, hukukçu Kazım Berzeg ve Fazilet Partisinin Alternatif Anayasaları değerlendirilmiştir. Türkiye'de AB`liğine girme süresince temel hak ve hürriyetlerin, hukukun üstünlüğünün, ekonomik refahın sağlanması ve yolsuzlukların önlenmesi ancak liberal demokrasi ile olabilir. Bunun içinde liberal demokratik değerlere dayalı yeni bir anayasa şarttır. w,w

VI ABSTRACT The origins of liberalism reach to 1215 Magna Carta and even to Ancient Greek. Liberalism that emerged as a result of struggle between the bourgeois and the aristocrats, improved wit John Locke's writings as a social teory in 17 th century. It gained further acceleration with D. Hume and A. Smith 's writing. From the end of 19th century to the Second World Wor. liberalism has always moved backward both as a thinking tradition and as a political force and also as an economic model. After 1966 it has began to improve again. Philosophie Bases of Liberalism were founded by J. Locke. D. Hume, A. Smith, J. Stuart, H. Spencer, F. Bastial Liberalism defends itself principles of order, marketing economy, individualism limited stated and freedom. According to these principles are close relation between democracy and liberalism. That means, democracy is a kind of management based on the people's selection by themselves meanly ruling themselves. According to the liberalism the most important variant of democracy is liberal democracy. Liberal democratic values had settled down in Turkey together with Lale Age at period of Ottoman Empire. However, the real limitation of Sultan's authority was achieved with Tanzimat Ferman in 1839. After Turkish Republic has brought People Sovereignty Understanding, Turkey led towards the liberal values both in economic and political avea. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Serbest Cumhuriyet Fırkası, Democrat Party and Adalet Party and Özal's Motherland Party before 1990's are liberal parties of Turkey. The most important party of this period was Özal's party. -After 1990. while Doğru Yol Party and Fazilet Party showed the liberal tendency. Motherland Party avowed liberal tendencies before 1990' s but changed after these years. -^VII However, the parties which completely defend liberal democratic values are Liberal Democratic Party. Yeniden Doğuş Hareketi. Tam Liberal Kuruluş and Liberal Düşünce Topluluğu. 1961 Constitution is more democratic then 1982 Constitution For this according to liberal democratic opening anew constitution is necessary. In this view the suggestion of Hasan Celal Güzel, a famous politician. Kazım Berzeg. a jurist in Turkey. Fazilet Party for a new constitution are considered in this thesis. In the process of Turkey's accepted as a member of EC. the foundation of basic rights and freedom, economic prosperity and the laws domination's and alsı prevention of illegality are possible only by liberal democracy. For this it is essential to establish a new constitution based on liberal democratic values.