Cimento süspansiyonlarında cr+ bileşiklerinin zeolitle adsorbsiyonunun araştırılması

Abstract

Bu çalışmada, Manisa-Gördes bölgesine ait klinoptilolit tipi zeolitlerin doğal halde veaktive edilerek, çimento süspansiyonlarında bulunan Cr +6 ve Cr +3 bileşiklerini adsorblamakapasitesi araştırılmıştır. Adsorbsiyon kapasitesini artırmak amacı ile klinoptilolitlere ısıl, asitve baz aktivasyonu uygulanmıştır. Isıl aktivasyonda kalsinasyon sıcaklıkları 400ËC, 500ËC ve600ËC olarak seçilmiş ve kalsinasyon sıcaklığının etkisi araştırılmıştır. Asit aktivasyonundaHNO3 ve H2SO4, baz aktivasyonunda KOH ve NaOH kullanılmıştır.Çalışmanın iki amacından biri, demir sülfatla kromu +6'dan +3'e indirgenen çimentoyazeolit ilavesiyle kromun +3 formunda adsorblanarak yeniden oksidasyonunun önlenmesi, diğeriise +6 formundaki kromun adsorblanmasının araştırılmasıdır. Bu amaçlarla klinoptilolitler,Cr+6 değeri 2 ppm ve 14 ppm olan CEM I tipi katkısız çimentolara % 5, % 10, % 20 ve % 40oranlarında eklenerek 6 ay süresince krom analizleri yapılmıştır. Zamanla demir sülfatlıçimentodaki krom +3 yükseltgenirken, klinoptilolit eklenen çimentolarda bu artışgörülmemektedir. 6 ay sonucunda portland çimentosundaki Cr +6 miktarı 9 ppm'e yükselirken,klinoptilolitli çimentolarda 0-1 ppm olarak kalmaktadır. 14 ppm Cr+6 içeren demir sülfatsızçimentoya klinoptilolit ilavesiyle, değerin 4 ppm'lere kadar düşürüldüğü görülmüşür.Adsorblama kapasiteleri bakımından en iyi sonuç asitlerle (HNO3 > H2SO4) elde edilmiştir. Bazaktivasyonunun sonuçları doğal ve ısıl aktivasyonunki kadar etkili olmamakla birlikte kendiiçinde KOH > NaOH olarak sıralanabilir. Isıl aktivasyonda kalsinasyon sıcaklığının değişimininadsorblama kapasitesine etkisinin olmadığı gözlenmiştir.Anahtar Kelimeler : Adsorbsiyon, Aktivasyon, Çimento, Klinoptilolit, Krom, Zeolit

In this study, It has been investigated that the adsorption capacity of Cr+6,+3 compoudsin clinoptilolite type zeolites which is both natural and the one which has been activated.Zeolites have been taken from Manisa-Gördes area. Thermal, acidic and basic activations havebeen applied to zeolites to increase the adsorption capacity. Calsination temperatures have beenchosen as 400ËC, 500ËC and 600ËC to see the effect of different temperatures. It has been usedHNO3 and H2SO4 for acidic and KOH and NaOH for basic activations.One of the two aim in this study is to prevent the re-oxidation because of the adsorptionof +3 value chrome by adding of the zeolites to the cements in which the iron sulfate chromehas been degraded from +6 to +3. Another aim is determine the investigation of adsorption of+6 value chrome. By this aim, clinoptilolites have been added to the pure cements which have 2ppm and 14 ppm chrome +6 values as 5, 10, 20, 40 wt% ratios. The samples have beenanalyzed to determine the chrome +6 content throughout 6 month. By the time, the cementwhich includes iron sulfate +3 chrome has been oxidated. However, the cements has been addedclinoptilolite have not been oxidated. At the end of 6 months, the chrome +6 concent of theportland cements has been increased to 9 ppm, meanwhile chrome concent of the cement whithclinoptilolite has been remained 0-1 ppm. It has been reduced to 4 ppm chrome content to thecement which has 14 ppm chrome content by adding the clinoptilolite. The best results havebeen got with acids (HNO3> H2SO4). The results of the basic activations could not be affectedas acidic and thermal activations. However, it can be arranged like KOH > NaOH. It has beenobserved that the different calcination temperatures does not affect the adsorption capacity.Keywords: Activation, Adsorption, Cement, Chromium, Clinoptilolite, Zeolite