Türkiye tekstil endüstrisinin üretim yapısı ve karşılaştırmalı rekabet gücü -AB örneği Almanya ile karşılaştırma ve bir alan çalışması-

Abstract

ÖZET Globalleşen bir dünya perspektifi dikkate alındığında teknolojik değişim ve gelişme, dış ticaretteki yoğunluk ve rekabet, mal ve hizmet üretiminde uygun teknoloji seçimi, hatta şirketleşme tipleri ve ortaklaşa rekabet yöntemlerinin geliştirilmesinin önemi her geçen gün daha da artmaktadır. Bu sürecin belirli bir bilimsel çerçeve içerisinde ele alınarak incelenmesi, ülke ekonomisinin üretim gücünün belirlenmesi ve rekabet edebilir seviyeye getirilmesi, endüstriyel etkinliğin ölçülmesiyle mümkün olmaktadır. Bu çalışmada, endüstrilerin sektörlerdeki yerinin ve ülke ekonomilerinin uluslararası rekabet gücünün ortaya konulmasında yaygın bir şekilde başvurulan karar kriterlerinden birisi olan üretim fonksiyonlarından hareketle Türkiye tekstil endüstrisini analiz edebilmek ve AB ülkeleri örneği olarak seçtiğimiz Almanya tekstil endüstrisi ile üretim fonksiyonlarının karşılaştırmalı analizini yapabilmek amaçlanmıştır. Ayrıca alan çalışmasına konu olan Kahramanmaraş'ın tekstil endüstrisi faaliyet etkinliğini incelemek ve yurtiçi firma örneğini ele alarak endüstri hakkında mikro ölçekte elde edilmiş parametrelerden de yararlanabilmek hedeflenmiştir. Gümrük birliği sonucu oluşan yeni süreçte, Türkiye tekstil endüstrisinin AB tekstil endüstrisi karşısındaki durumu incelenerek, araştırma sonucuna göre varsa yapısal farklılığın nedenleri araştırılmış, Kahramanmaraş tekstil endüstrisinin rekabet gücü ele alınarak, dinamik değişkenleri harekete geçirmenin yolları tartışılmıştır. Teorik ve ampirik olmak üzere iki kısımdan oluşan çalışmanın teorik çerçevesinde, endüstriyel rekabet ve endüstri iktisadının piyasalar açısından önemi üzerinde durulmuş, çalışmamıza esas olan endüstrinin yapısı incelenmiştir. Bu doğrultuda, endüstri iktisadı bağlamında rekabet gücünün tespitinde önemli rol oynayan kriterler ve yöntemler tartışılmıştır. Daha sonra üretim sürecini etkileyen değişkenlerden hareketle üretim fonksiyonlarının nitelikleri ve karakteristikleri incelenmiştir. Çalışmanın ampirik çerçevesinde ise, tekstil endüstrisinin Türkiye ekonomisindeki yeri ve endüstriyel/ürün grupları bağlamında Avrupa Birliği üyesiIll üretim fonksiyonları tahmini yapılmıştır. Alan çalışması kapsamında Kahramanmaraş tekstil sektörü analizlere dahil edilerek, sektörün profili ve rekabet imkanları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Analizlerimiz sonucunda; Türkiye'nin tekstil endüstrisinde bütün alt sektörlerde dünya ölçeğinde önemli bir rekabetçi yapıya sahip olduğu görülmekle birlikte, son yıllarda hemen hemen bütün ürün gruplarının rekabet gücünde dikkate değer düşüşler olduğu tespit edilmiştir. Üretim fonksiyonları analizleri bağlamında Türkiye ile Almanya tekstil endüstrisi arasında yapısal farklılıkların olduğu tespit edilirken, araştırmaya konu olan veri setleri açısından, tüm modeller içinde test kriterlerini de doğrulayan en iyi tahmin edicilerin CES üretim fonksiyonları olduğu görülmüştür. Alan çalışmasına konu olan Kahramanmaraş tekstil sektöründe faaliyet gösteren firmaların yeni strateji arayışına yönelik yaratıcı düşünme eğilimlerine talepleri olduğu görülürken, yaratıcı düşüncenin uygulanmasına yönelik katılımcı yaklaşımlara karşı da bir kararsızlık içerisinde bulundukları tespit edilmiştir. Ayrıca homojen mal grubu örneği olarak dikkate alınan alan çalışmasına ilişkin tahmin edilen modellerden en uygunu, CD tipi üretim fonksiyonları bulunmuştur. Bu sonucun da çalışmadaki diğer sonuçları teoriye uygun olarak desteklediği anlaşılmış ve genel değerlendirmeler bağlamında, politika oluşumuna katkı yapması ümidiyle de bazı öneriler geliştirilmeye çalışılmıştır.

SUMMARY The importance of technological change and development, concentration and competition in foreign trade, choice of appropriate technology in the production of goods and services, even the forms of corporations and development of collective forms of competition rapidly increases along with the globalization process. To determine the production capability of the economy and increase its level of competition it is required to adopt a scientific approach which primarily measures the industrial activity. The production functions are one of the criteria of decision which determine the location of industries in sectors and evaluate the international competitiveness of economy. In this study, the textile industry in Turkey is analyzed in comparison with the textile industry in Germany which is chosen as the case represents the EU countries via the production functions. In addition, it is aimed to examine the effectiveness of the textile industry in Kahramanmaraş province, as the subject of the case study and, to gather information about the industry, benefiting from the parameters attained at micro level and especially considering the case of domestic firm. In the process of the Custom Union, the position of the Turkish textile industry with respect to the EU textile industry is examined. It is attempted to determine whether there is any difference in structures; if so, the causes of structural differences are also contemplated. Considering the competitiveness of the textile industry of Kahramanmaraş the ways which can activate the dynamics are debated. The study consists of two parts, namely theoretical and empirical parts. In the theoretical framework it is contemplated on the industrial competition and the importance of industrial economics in terms of markets and the structure of the industry, which the study focuses on, is examined. In this regard, the criteria and methods which play an important role in determination of the competitiveness in terms of industrial economics are argued. After that, the features and characteristics of production functions via the variables which affect the production process are investigated.V In the empirical part of the study, it is attempted to determine the place of the textile industry in Turkish economy and its competitiveness, in terms of industrial/production groups, with the EU members. Production functions of the textile industry of Turkey (with respect to sectors and industry) and Germany on the basis of the time series data are estimated. In the context of the case study introducing the textile sector of Kahramanmaraş into the analyses it is attempted to put forward the profile and competition capability of the sector. As a result of the analyses, though all sub-sectors of the textile industry of Turkey have a competitive structure it is determined that there is a significant decline in the competitiveness of almost all production groups. In terms of the analyses of production functions it is determined that there is a structural difference between the textile industries of Turkey and Germany. It is seen that the CES production functions which verify the test criteria are the most fitting among all estimation models. It is seen that the firms which perform in the textile sector of Kahramanmaraş are apt to creative thinking yet they are indecisive to the application of the creative thinking which means the adoption of a participatory approach. In addition, it is found out that CD type production function are the most appropriate in the case study which considers the homogenous group of goods. It is seen that it supports other results of the study in congruence with the theory. Lastly, hoping to contribute to the policy making we developed some proposals in terms of general evaluations.