Kentlileşme sürecinde sosyo-ekonomik faktörlerin siyasal katılma olgusu üzerindeki etkisi: Batman ili örneği

Abstract

ÖZET İnsanlığın ortaya çıktığı ilk dönemlerden beri varolan katılım olgusu 19. yy' in başında siyasi partilerin ortaya çıkmasıyla siyasal bir nitelik kazanmıştır. Bireyler, çıkarları doğrultusunda hükümetleri değiştirmeyi ve yönlendirmeyi siyasal katılma ile gerçekleştirmişlerdir. Bireyler siyasal katılma olgusu ile siyasal yaşamda aktif rol oynarken çeşitli sosyo-ekonomik ve kültürel değişkenlerin etkisinde kalmaktadırlar. Bu değişkenlerin en önemlilerinden birisi de kentleşme olgusudur. Kentleşmenin siyasal davranışlar üzerindeki etkisi diğer sosyo-ekonomik ve kültürel değişkenlerle beraber ele alındığı zaman bir anlam bütünlüğü oluşturacağı çeşitli çalışmalarda görülmüştür. Siyasal katılım sürecinde katılımın biçimi, yoğunluğu, türü, siyasal sistem, hukuki düzenlemeler, parti türleri gibi etmenler etkili olmaktadır. Siyasal katılımın tüzeleri olan yaş, cinsiyet, gelir düzeyi, aile yapısı, meslek, yetişme yeri, siyasal etkinlik duygusu, etnik ve kültürel yapı gibi sosyo-ekonomik ve kültürel değişkenlerde özellikle kente uyum sürecinde olan bireylerin siyasal davranışları üzerinde büyük bir etki yaptığı araştırmada görülmüştür. Türkiye'de siyasal katılma sürecinde sosyo-ekonomik ve kültürel değişkenlerin bireylerin siyasal davranışları üzerindeki etkisi dönemler, bölgeler ve hatta iller arasında da büyük farklılıklara vardır. Özellikle son on yılda yaşanan kaos ortamından olumlu ve olumsuz etkilenen siyasal hayatın en çok farklılık gösterdiği illerden birisi de Batman' dır. 1990 yılında Batman'da il teşkilatının kurulması ve kırsal kesimde yaşanan zorunlu göçler nedeni ile büyük bir nüfus artışı olmuştur. Ancak, kırsalda yaşanan olayların il merkezine kayması nedeni ile dışarıya göç vermek zorunda kalmıştır. İşte bu iç ve dış göçlerin kentlileşme sürecinde bireylerin siyasallaşmalarında ne kadar etkili olduğu ve bu etkileşmede siyasi patronajın (himayeciliğin) siyasallaşmada ne kadar rol oynadığını inceledik. Bunun araştırma sonucunda elde edilen veriler, Türkiye'nin ve özellikle Batman ilinin son dönemlerdeki görüntüsü ile paralellik göstermiştir.

SUMMARY Begining of the 19 th Contury, participotion is which hade been the first of humanity is started to be a political position, individuals made changed the goverments and to guide them with political participation. While the individuals having an active position in the politicial life, they are effecting from ecenomical and cultural change. One of the important changing is urbanization. The effect of urbanization to the political behaviour is while it has been examined to other cultural and ecenomical change, it get a mean that is seen in a lot of study. Participation's form, density, kind, political system, law, kind of party, hawe been effect in political participation process are effect to the indivival's. Age, sex, income, work, family construction, political fealing, cultural construction are seen in some of the study in harmony process political behaviour. In Turkey, social-economical and cultural change is different from indivival's where place they lived Especially. In 1990, In Batman, there is a big population rice from migration. But, cause of the migration to the out is rural event. In that study we saw the political patronize in political life.