Şehiriçi kara yolu geometrik standartlarının kara yolu kapasitesine etkisinin modellenmesi

Abstract

Karayolu kapasitesini etkileyen birden fazla değişken bulunmaktadır. Bu değişkenlerin etkileri tek tek olabildiği gibi, birkaçı bir araya geldiğinde de olabilmektedir. Bu çalışmanın amacı da; karayolu kapasitesini etkileyen bu değişkenlerin araştırılması ve bu değişkenlerden, şerit genişliği, boyuna eğim ile yol kenarında park eden araç sayısının birlikte karayolu kapasitesine etkilerinin değerlendirildiği bir modelin elde edilmesidir.Karayolu kapasitesini etkileyen oldukça fazla belirsizliklerin bulunması nedeniyle modelin oluşturulmasında bulanık mantık yöntemi kullanılmaktadır. Model, MATLAB programının yardımı ile oluşturulmaktadır.Model; iki şeritli, tek yönlü ve çıkış eğimli, B (ana cadde, durma yasağı var ve eşdüzey kesişmeler az) ve C (cadde, bekleme ve park yasağı var, kavşakların kapasitesi iyi) gibi iki farklı şehiriçi karayolu tipi için oluşturulmaktadır. Modelde şerit genişliği, boyuna eğim, yol kenarında park eden araç sayısı girdi, pratik kapasite de çıktı olarak alınmakta ve Mamdani çıkarım yöntemi kullanılmaktadır.B ve C yol tipleri için ayrı ayrı oluşturulan modelden elde edilen sonuçlar referans alınan TS12008'deki verilerle karşılaştırıldığında B yol tipi için R-Kare dağılımı 0.9521, C yol tipi için ise 0.936 olarak elde edilmektedir.Oluşturulan model ile karayolu kapasitesini etkileyen üç değişken birlikte değerlendirilmektedir. Değişken sayısını arttırarak modeli geliştirmek mümkündür.Anahtar Kelimeler: Bulanık Mantık, Karayolu Kapasitesi, Karayolu Geometrik Standartları

There are more many variables affecting highway capacity. While the effects of these variables could be individual, they sometimes come together. The aim of this study is to investigate the variables affecting highway capacity and to get a model in which the effects of the variables such as the lane width, lengthwise declivity and the number of the vehicles parked along the road can be evaluated.Because there are many uncertainties affecting the highway capacity fuzzy logic method was used in the construction of the model. The model was formed with the help of MATLAB programme.The model was formed for two different urban highway types as one way and ascent pitched, B (Main Street, no stopping zone and less coequal intersection) and C (street, no waiting and parking zone, the capacity of the crossroad is good). Lane width, longitudinal slope and the number of the vehicles parked along the road were considered as input and the practical capacity was seen as output and Mamdani inference method was used in the model.When the results taken from the model for the B and C road types was compared to the data of TS12008 R-Square distribution as 0.9521for B type road and 0.936 for C type road.With the model three variables affecting the highway capacity were evaluated. It is possible to improve the model by increasing the number of variable.Key Words: Fuzzy Logic, Highway Capacity, Highway Geometric Standards