Abbasiler Döneminde değişim aracı olarak para

Abstract

Abbasi Devletinin hayat bulduğu döneme tekabül eden IV/X. yüzyıllar,iktisadi gelişmede hem zirve, hem de gerilemenin başlangıcı olmuştur. Ticaretingelişmesine paralel olarak sarraflık-cehbezlik kurumlarının, sakk-süfteceuygulamalarının gelişimi, mali yapının zirveye ulaşmasını sağlamıştır. FakatBüveyhîlerin hâkimiyeti ele geçirmeleriyle birlikte iktisadi hayatın gelişimindesapmalar oluşmaya başlamış, para ve para kurumları zaafa uğramış, ticari faaliyetleryerini tarımsal faaliyetlere bırakarak ticari canlılık kaybolmuş ve bölgede yavaşyavaş askerî iktâ rejimi ortaya çıkmaya başlamıştır.Bu çalışma, paranın mübadele aracı olarak Abbasiler dönemindeki oluşumu,yapısı, işleyiş şekli ve kullanım alanları gibi konuları, 750-945 (Abbasi devletininkuruluşundan, Büveyhilerin hâkimiyetinin başlangıcı olan 945 yılına kadar) yıllarıarasına tekabül eden zaman dilimi esas alınarak hazırlanmış; fakat yeri geldiğince945 sonrası dönemlere de çeşitli atıflarda bulunulmuştur.Çalışma giriş ve sonuç dâhil olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır.Birinci bölümde, takasının başlangıcından paralı ekonomiye geçişe kadar kimübadele süreci, para ve İslam tarihinde paranın geçirdiği süreç ele alınarak, paranındurumu hakkında genel bir çerçeve çizilmeye çalışılmış, yeri geldiğince fukahanınpara ile ilgili değerlendirmelerine yer verilmiştir. İkinci bölümde ise, altın-gümüşpara, mağşuş para ve felsler hakkında bilgi verilerek, Abbasi tarihinde paranın seyrihakkında bilgi sunulmaya çalışılmıştır. Yine bu bölümde, para ile ilgili konulardaAbbasi fukahasının görüşleri sunularak şer'i açıdan para olayları hakkındakideğerlendirmelere yer verilmiş, sonuç bölümüyle çalışma tamamlanmıştır.

The life period of Abbasid State, corresponding to the IV/X. Century, is notonly the summit of the development but also the begining of the decline. In paralelwith the development of commerce, the development of sarraflık-cehbezlikinstitutions and the development of sakk-süftece applications ensure that thefinancial structure has reached its peak. But with links to the Buveyhi?s dominance,deviations in the economy have began to occur, money and monetary institutionshave been weak, commercial viability have been lost, agricultural activities havetaken the place of commercial activities and iktâ military regime in the region beganto emerge.This study is prepared according to money exchange as a means ofAbbasid period; the formation, structure, operation mode and application areas,between the years of 750-945 (from Abbasid state of establisment till the Buveyhi?sdomination started in 945) in a time zone basis. However, in some places in the text,there are various references to the period after 945.Study consists of four parts including entrance and conclusion.In the first part, the period which is between the begining of theexchange economy and monetary economy has been taken to date. By taking theprocess of money in its? history and Islam, a general framework on the status ofmoney has been drawn. In the text, the assesments of ?fukaha? was also given place.In the second part, the information about gold-silver coins, ?mağşuş? coins and Felshas been given According to these, the information about the situation of money inAbbasid history has been presented. In the second part, Abbasid?s ?fukaha?s viewson the issues related to money have been presented. There are also assesments aboutmoney events in terms of ?şer?î? perspective. And the study is concluded with theresults part.