Türk edebiyatında Hz. Ebû Bekir vecizeleri ve Bedreddin b. Himmet-Yârü`l Mevlevî`nin Tuhfetü`s-Sıddîk`ı

Abstract

Dört halifenin ilki olan Hz. Ebû Bekir'in şahsiyeti, tasavvufî yönü, vasıfları çerçevesinde edebiyatımızda türler oluşturulmuş ve bu türlerde belirgin nitelikleriyle Hz. Ebû Bekir anılmıştır.Türk Edebiyatı'nda oluşturulan bu türler içerisinde vecizeler önemli bir yer tutmaktadır. İslam dünyasında ayet ve hadislerden sonra üçüncü kaynak olarak, dört büyük halifenin vecizeleri kabul edilmektedir. Bu kabul Hz. Ebû Bekir'in vecizeleriyle ilgili Türk Edebiyatı'nda tercüme ve şerhler yapılmasına yol açmıştır.Çalışmamızda Hz. Ebû Bekir'in hayatı, şahsiyeti, tasavvufî yönü hakkında bilgi verdikten sonra, onunla ilgili edebiyatımızda oluşturulmuş türler ve bu türlerde ön planda tutulan vasıfları incelenmiştir. Hz. Ebû Bekir'in vecizeleriyle ilgili Türk edebiyatı'nda yapılan tercüme ve şerhler içerik açısından incelenip, eserlerin yazarları tanıtılmıştır. Konuyla ilgili tespit edebildiğimiz ilk çalışma olan, 15. yy. da kullanılan dil ve anlatım özellikleriyle kaleme alınan, Bedreddin b. Himmet-Yarü'l-Mevlevi'nin ?Kitabu Tuhfetü's-Sıddîk Min Kelamı Ebi Bekri's-Sıddîk? adlı eserin incelemesinde arkaik kelimeler tespit edilip, vecizeler tarafımızdan tercüme edilmiştir.Son olarak aslı Osmanlıca olan metin, transkripsiyonlu olarak Türkiye Türkçesi'ne aktarılmıştır.Anahtar Sözcükler: Türk Edebiyatı, Hz. Ebû Bekir, Vecize, Bedreddin b. Himmet- Yârü'l-Mevlevî, Tercüme, Şerh, Transkripsiyon.

Many descriptions in our literature have been composed in accordance with the The first four Caliphs Ebû Bekir?s personality, his mystical respect and characters, and the Caliph Ebubekir has been commemorated with his distinct attributes in these descriptions.Sayings have played an important role among these descriptions which have been composed in Turkish literatüre. Four great caliphs? sayings have been regarded as the third source after the verses and hadiths in Islam. This regard has given rise to the translation and commentaries on the Caliph Ebû Bekir?s sayings in Turkish literature.In our study, after giving some information about the Caliph Ebû Bekir?s life, his mystical respect, about the descriptions which were composed in our literature and about the Caliph Ebubekir?s attributes which were loomed large in these descriptions, the interpretations and commentaries on the Caliph Ebû Bekir?s sayings which were made in Turkish literature have been examined in terms of content and also the authors of the works have been introduced in this study. In the analysis of the work ``Kitabu Tuhfetü?s-Sıddîk Min Kelamı Ebi Bekri?s-Sıddîk?? by Bedreddin b. Himmet-yarü?l-Mevlevi, the first study we were able to find about the subject and written according to the structures in language and expression used in 15th century, archaic words have been ascertained and translated by us.Finally, the text written originally in the Ottoman Turkish language has been translated into Turkish being transcriptased.Key Words: Turkish Literature, Caliph Ebû Bekir, Sayings, Bedreddin b. Himmet- Yârü?l-Mevlevî, İnterpretations, Commentaries, Transcriptased.