Serbest bölgelerin Türkiye ekonomisine katkıları

Abstract

Dünya üzerindeki ülkelerin temel amacı, ülkenin refah düzeyini iyileştirmektir. Ülkeler bu amaca ulaşmak ve iktisadi istikrasızlıklara neden olan unsurları azaltmak için, farklı iktisadi politika ve uygulamalar yürütmektedir. Bu politika ve uygulamalardan biri de serbest bölgelerdir.Türkiye'de serbest bölgeler 1980'li yıllarda oluşturulmuştur. Türkiye'deki serbest bölgelerin genelde denize kıyısı olan illerde bulunduğu görülmektedir. Deniz yolu ile düşük maliyetle malların taşınabilmesi nedeniyle, denize kıyısı olan serbest bölgelerde düşük maliyetli dış ticaret yapılabilmektedir.Bu çalışmanın amacı serbest bölgelerin Türkiye ekonomisine olan katkılarını araştırmaktır. Bu araştırmada Türkiye İstatistik Kurumu, Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı ve Dünya Bankası gibi kuruluşların verilerinden yararlanılmıştır.Araştırmanın sonucunda, 2006-2015 dönemi içinde Türkiye'nin kendi serbest bölgeleri ile ihracatının aynı dönemdeki toplam Türkiye ihracatı içindeki payının genel anlamıyla azaldığı görülmektedir. 2006-2015 dönemi içinde Türkiye'nin kendi serbest bölgelerinden ithalatının aynı dönemdeki toplam Türkiye ithalatı içindeki payının 2011 yılına kadar genel anlamıyla azaldığı, 2011 yılı sonrasında ise arttığı görülmektedir. Bunun sonucunda Türkiye'nin serbest bölgeleriyle net ihracatı, 2011 yılından sonra sürekli azalmaktadır. Böylelikle, genel anlamda serbest bölgelerin Türkiye gelirine sağladığı katkının, araştırılan yıllar itibariyle azaldığı söylenebilir. Serbest bölgelerin sağladığı istihdam incelendiğinde, makro düzeyde ülke istihdamına çok fazla katkısı olduğu söylenemez. Ancak serbest bölgelerin bölgesel işsizliğin belli ölçüde azalmasına katkı sağladığı söylenebilir.Sonuç olarak, araştırmanın sonucunda Türkiye'deki serbest bölgelerin makro açıdan ülke ekonomisine ciddi bir katkı sağlamadığı görülmektedir. Ancak bölgesel düzeyde (mezo düzeyde), işsizliğin azaltılmasına ve bölge ekonomisine belli ölçüde katkı sağladığı söylenebilir.Anahtar Kelimeler: Serbest Bölge, İhracat, İthalat, Türkiye Ekonomisi.

Main objective of the nations on earth is to enhance the country's wealth level. Countries, in order to reach this objective and reduce the factors that cause economic instabilities, carry out different economic policies and implementations. One of these policies and practices are free zones.In Turkey, free zones started to be establishedin1980s. It is seen that free zones are found generally in cities which have a coast. Because of the fact that the goods can be shipped by sea with low cost, low cost foreign trade can be made in sea side free zones.The aim of this work is to search for the benefits of free zones to Turkish economy. In this work, data from some establishments such as Turkey Statistics Institution, Turkish Republic Ministry of Economy and World Bank were taken.In consequence of the research, it is seen that the share of Turkey's export with own free zones during 2006 –2015 in the same period total Turkey export has decreased in general. During 2006– 2015, it is seen that the share of Turkey's import from own free zones in the same period total Turkey import has decreased in general until 2011, and increased after 2011. As a result of this, Turkey's net export with own free zones decreases after 2011, continuously. In this way, in general, it can be said that the contribution of free zones to Turkey income has reduced in respect of under-researched years. When examining the employment that free zones provide, it cannot be said that free zones contribute so much at the macro level. However, it can be said that free zones contribute to reduction of regional unemployment.In conclusion, it's seen that free zones in Turkey do not contribute seriously to country's economy at the macro level in the end of the research. However, in regional level (in meso level), it can be said that free zones contribute partly on reducing the unemployment and contributing to the economy of the area.Keywords: Free Zone, Export, Import, Turkish Economy.