Milli Mücadele döneminde Biga ayaklanması

Abstract

ÖZET Birinci Dünya Savaşından yenik olarak çıkan Osmanlı Devleti, imzaladığı Mondros Mütarekesi sonucu galip devletler tarafından işgal edilmeye başlanmıştır. İşgallerin giderek yaygınlaştığı bu dönemde; yer yer Kuvâ-yı Milliye adı verilen asker, sivil ve efelerin meydana getirdiği silahlı direniş teşkilatlan kurulmaya başlandı. Bu teşkilatlanmanın aynı zamanda meşrutiyetçi bir karaktere bürünmesi üzerine gerek işgalci devletler gerekse Padişah-Halife'ye bağlı güçler tarafından karşı ihtilalci ayaklanmalar çıkartılmıştır. Bu ayaklanmalardan birisi de Biga yöresinde başlayıp yayılan Anzavuroğlu Ahmet'in yaptığı ayaklanmadır. Bu ayaklanmada bölgedeki olumsuz ekonomik şartlar, bölgedeki insan mozaiğinin çeşitliliği, halkın Padişah- Halife'ye olan bağlılığı ve dini duygulan istismar edilerek kullanılmak istenmiştir. Biga'nın Çanakkale Boğazı'nın güvenliği açısından jeopolitik konumu ve Yunanlılara karşı 61. Tümenin Balıkesir yöresinde teşkilatlanması ile milli bir cephe yaratılmak istenmesi dış güçlerin bu ayaklanmada rol almasına yol açmıştır. Aynca Eski Edremit Kaymakamı Köprülü Hamdi Bey'in Biga yöresindeki Milli Teşkilatlanmayı kurmaya başlaması ve itilaf devletleri denetimindeki Akbaş Cephaneliğini basarak silah ve cephaneleri milli mücadeleci kuvvetlere ulaştırmaya çalışması da nedenlerden birisidir. Emperyalizmin `böl-yönet` evrensel prensibi ile yöredeki etnik çeşitliliği kullanmayı denemiş ve hepsi Müslüman olan kitleler arasında ayrılık yaratmaya çalışmıştır. Biga ve yöresindeki olaylarda her hangi bir etnik grubu doğrudan suçlamak mümkün değildir. Ayaklanmada çeşitli tip insanların yer aldığı görülür. Bu bölgedeki olayları İmparatorluk yapısından Milli İrade'ye dayalı bir devlet kuruluşuna geçişte, gelişmelere ayak uyduramayan, uydurmak istemeyen eski yönetim ile işgalcilerin kışkırtmalarına kapılanların etkisi de inkar edilemez. Bu ayaklanma 61. Tümen Komutam Kazım Bey'in çahşmaları sonucu ordu Kuvâ-yı Milliye güçleri tarafından bastırılmıştır.

Abstract After being defeated in the First World War, Ottoman Empire signed the Mondros Armistice and was being occupied by the alied forces. In the period when the victors processed in the country, armed resistance formed by former soldiers, civilians and village guerrillas under the name of The National Forces(Kuvâ-yı Milliye) developed in many places. Later on because these forces reflected a tendency for a constitutional government, counter rebellions were organized by the forces of both occupation forces and Sultan-Caliph. One of such rebellions started and all developed in Biga province by Anzavuroğlu Ahmet. The unfavorable economic conditions and the ethnic variations in the province, peoples obedience to the Caliph and exploitation of religious sentiments were the main causes of the movement. Biga had a very important geopolitics for the security of Çanakkale pass and in the province of Balıkesir 61. Division was being organized against the Greeks with the intention to form a national front, and all these contributed for the Allied forces to take part in the rebellion. Beside these, the former Edremit hand official Köprülü Hamdi Bey had started to from national organizations in Biga and in its provinces and had raided the Akbas Ammunition Center which was under the control of allied forces and was trying to get the raided arms and ammunitions to the national forces. These movement was another reason to back the rebels. Allies intended to use the ethical diversity of the province and tried to divide the population who were all Muslims with the international imperialistic principle of divide and manage. It is not possible to accuse any ethical group in Biga and in the province for causing the rebellion. Various types of people took part in it. It can not be denied that one of the reasons behind the movement was changing from an empire foundation to a government that was based on the national will and while doing this, many were not able or did not want to adept, and were being aroused by the former management and occupants. This rebellion was settled by the operations of Kazım Bey, the commander of 61. Division, that is by both the army and national forces in coordination.