Doğu Türkistan davası ve İsa Yusuf Alptekin

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, 1901-1995 tarihleri arasında yaşamış olan, Doğu Türkistan Davası'nı hem Türk dünyasına hem de hür dünya ülkelerine tanıtmaya çalışan, ancak Türkiye ve Türk dünyasında gereği kadar tanınmayan İsa Yusuf Alptekin'in hayat hikayesini ortaya koyarak tanıtmaya çalışılmaktadır. İsa Yusuf Alptekin doksan yıllık hayatının yetmiş yılını adadığı, Çin'de bulunduğu süre içinde gerek basın yayın ve gerekse diplomatik yollarla sürdürdüğü Doğu Türkistan Davası mücadelesine, 1947'de Doğu Türkistan Eyalet Hükümeti Genel Sekreteri olduğu dönemde, dava arkadaşları Mesut Sabri Baykuzu ve Mehmet Emin Buğra ile birlikte daha da hız verdi. 1949'da Çin'de ortaya çıkan karışıklıklar sonucunda General Mao Tse Tung önderliğindeki Komünistler Çin'de yönetimi ele geçirdiler. Kısa bir süre sonra da Doğu Türkistan'ı tamamen kontrol altına almaları ile birlikte ağırlaşan şartlar karşısında Doğu Türkistan'ı terk etmek zorunda kalan İsa Yusuf Alptekin zorlu bir yolculuktan sonra Hindistan üzerinden Türkiye'ye geldi. Artık İsa Yusuf Alptekin, Doğu Türkistan Davası'nı Türkiye'de sürdürmeye başladı. Mücadeleyi daha iyi yürütmek için dernek ve yayın faaliyetlerine girişti. Ayrıca gerek Türk yöneticilerine gerekse yabancı devlet adamlarına Doğu Türkistan Davasını anlatan muhtıra ve bildiriler sundu. Ancak yıllarca özgürlüğünü savunduğu Doğu Türkistan'ın özgürlüğüne kavuşmasını göremeden 17 Aralık 1995 Pazar günü saat 22'de hayata veda etti.

ABSTRACT In this study, it's been tried to introduce Mr.Isa Yusuf Alptekin, who lived between 1901-1995 and devoted himself to present the cause of the Eastern Turkestan to the Turkic world and the other free countries in the world, he had never been known as much as he has deserved, by giving his detailed biography. In 1947, when he was the General Secretary of the Provincial Government of Eastern Turkestan, Isa Yusuf Alptekin gave impetus to the struggle for the cause of the Eastern Turkestan with his friend Mr. Mesut Sabri Baykuzu and Mr. Mehmet Emin Buğra to which he had devoted sevety years of his life. In 1949, Communists, lead by general Mao Tse Tung, took control of the government as a result of the turmoil in China. Soon Alptekin had to leave his country because of the hardening conditions since the communists took to total control of the Eastern Turkestan, and came to Turkey via India. Afterwards, he carried on his struggle in Turkey. He set about the activities of societies and publications. Besides, he presented letters and proclamations, explaining the cause of the Eastern Turkestan, to both Turkish and the foreign statesmen. However, he died on 17.December.1995, Sunday, at 10 pm, before he could attain to the goal of his cause: the freedom of the Eastern Turkestan.