Sosyal bilgiler dersi kapsamında öğretmenlerin tarih konularının öğretimine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi

Abstract

Sosyal bilgiler dersi öğrencilerin yaşadıkları toplumun bir ferdi olarak varoluşunu şekillendirmeyi amaçlayan temel derslerden birisidir. Tarih, coğrafya, hukuk, sosyal bilimler ve vatandaşlık bilgisi gibi çeşitli konuların bir başlık altında toplandığı dersin en önemli amacı öğrencilerin etkin bir yurttaş ve birey olması için gereken bilgi, beceri ve donanımı kazandırmaktır.Bu araştırmada sosyal bilgiler dersi kapsamında tarih konularının öğretiminde öğretmenlerin görüşlerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla çalışmanın ilk iki bölümünde araştırmayla ilgili genel bilgiler ve sosyal bilgiler dersinin tanımı, önemi ve gelişimi anlatılmış daha sonra tarih öğretiminin sosyal bilgiler dersi içerisindeki yeri analiz edilmiştir. Bu kapsamda tarih öğretimindeki teorik yaklaşımlar, kullanılan araç ve yöntemler, ölçme ve değerlendirme ve tarih öğretiminin öğrencilerin toplumsal ihtiyaçları karşılamasına ilişkin literatür incelenmiştir. Üçüncü ve dördüncü bölümlerde çalışmanın gerçekleşmesi için uygulanan yöntem ve bulgular yer almaktadır. Araştırmada öğretmenlerin görüşlerinin tespit edilmesi amacıyla nicel ve nitel verilerin kullanıldığı karma yöntem kullanılmıştır. İlk olarak öğretmenlerin görüşlerinin belirlenmesi amacıyla bir ölçek geliştirilmiştir. Geliştirilen ölçek soruları İzmir ilinde yer alan okullardan küme örneklemi yöntemi kullanılarak belirlenen okullarda görev yapan öğretmenler arasından tesadüfi örneklem yöntemiyle belirlenen 303 öğretmene sorulmuş ve 5'li likert tipi ölçek kullanılarak veriler toplanmıştır. Ayrıca öğretmenler arasından seçilen16 kişilik bir grupla da derinlemesine yarı yapılandırılmış mülakat yapılarak araştırma konusuna ilişkin ayrıntılı bilgiler elde edilmiştir. Toplanan bu nicel ve nitel veriler uygun analiz yöntemleriyle analiz edilmiş ve sosyal bilgiler dersi kapsamında tarih öğretiminde yaşanan sorunlar tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, öğretmenler lisans eğitiminin yetersiz olduğunu, hizmet içi eğitim kurslarının verimsiz ve az olduğunu, zümreler ise sağlıklı geçmediğini belirtmektedir. Tarih konularının öğretimi öğrencilerde değer kazanımı sağlamaktadır. Okullarda teknolojik imkânların kısıtlı ve fiziksel koşullar yetersizdir. Öğretim programı yoğun olmasına karşı ders saatleri yetersizdir. Program güncellenerek kapsamı daraltılmalıdır. Anahtar kelimeler: Değerler eğitimi, öğretmen görüşleri, sosyal bilgiler öğretimi, tarih öğretimi.

Social science course is one of the core courses which aim to shape the students as a part of the society they involve. By combining various disciplines such as history, geography, law, social sciences and civics this course aims to equip the students with required knowledge, skills, instruments and apparatus which the students need to be an effective part of their society. This study aims to determine the opinions of teachers regarding to teaching history subjects in the context of social sciences course. First and second chapters are separated for an extensive literature review for related topics. After giving a general information about the concept of the study, related literature about the description, importance and development of the social science course has been reviewed. Theoretical approaches of teaching history, methods, techniques and material usage in teaching history, aassessment and evaluation, ad the role of teaching history for values education of the students are some of the topics which were covered in these chapters. The methodology and findings are located in the third and fourth chapters. In order to operationalize the study a mixed model of quantitative and qualitative methods is used in this study. First, a questionnaire has been developed to collect data about the opinions of the teachers. The sample of the study is selected from the teacher who are serving in İzmir province by using cluster sampling and random sampling techniques. A total of 303 teachers were surveyed, and their answers were collected by using a 5 level Likert scale. In addition, in depth interviews with 16 teachers were carried out to collect detailed information about their opinions. All the data collected by qualitative and quantitative methods were analyzed by appropriate statistical methods. Based on the findings of the study several suggestions and policy implications recommendations were put forward to improve the concept of the course.According to the findings of the research, the teachers evaluated their university education and in service training courses as being inadequate for their teaching needs. Additionally, they argued that the coterie meetings are insufficient. According to the teachers, one of the fundamental elements of values education is teaching history. The technological capacity and the physical conditions of the schools are not enough. Although the content of the course program is intense, course hours are not enough to cover that program. For that reason while updating the program itself its concept should be narrowed. Keywords: Occupational competence, opinions of teachers, teaching social sciences, teaching history.