Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel sosyal sorumluluk düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel sosyal sorumluluk düzeylerinde cinsiyet, sınıf düzeyi, akademik başarı düzeyi, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi, anne mesleği, baba mesleği, aile gelir durumu, sivil toplum kuruluşuna üye olma durumu, topluma hizmet uygulamaları dersini alıp almama durumu, üniversiteye başlamadan önce yaşanılan yerin nüfus bakımından büyüklüğüne göre farklılaşma olup olmadığı irdelenmiştir.Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeline göre desenlenmiştir. Çalışmada araştırmanın evrenini Türkiye genelinde eğitim fakültelerinde öğrenim gören sosyal bilgiler öğretmen adayları oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi olasılık temelli örnekleme yöntemlerinden rastlantısal kümeleme yöntemi ile seçilmiştir. Araştırma örneklemi Afyon Kocatepe, Uşak, Anadolu ve İstanbul Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Anabilim Dalında, 2014-2015 öğretim yılında öğrenim gören 463 sosyal bilgiler öğretmen adayından oluşmaktadır.Araştırma kapsamında öğretmen adaylarının genel bilgilerini toplayabilmek amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan `Kişisel Bilgi Formu`, öğretmen adaylarının küresel sosyal sorumluluk düzeylerini belirleyebilmek amacıyla ise araştırmacılar tarafından geliştirilen `Küresel Sosyal Sorumluluk Ölçeği` kullanılmıştır.Verilerin analizinde tek yönlü varyans analizi (ANOVA), çoklu karşılaştırma testi (Post-Hoc) ve bağımsız gruplar t-testi teknikleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda cinsiyet, sınıf düzeyi, akademik başarı, baba eğitim düzeyi, anne mesleği, baba mesleği, aile gelir durumu, Topluma Hizmet Uygulamaları (THU) dersini alma durumu değişkenlerine göre sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel sosyal sorumluluk düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunamamıştır. Anne eğitim düzeyi değişkeninde ekolojik sorumluluk boyutunda, sivil toplum kuruluşu (STK) üyeliği değişkeninde eyleme dönük sorumluluk, ekolojik sorumluluk, özgeci sorumluluk boyutlarında ve üniversiteye başlamadan önce yaşanılan yerin nüfus bakımından büyüklüğü değişkenine göre eyleme dönük sorumluluk boyutunda anlamlı farklar bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Küresel sosyal sorumluluk, öğretmen adayı, sorumluluk.

This research investigates which of the following variables has an effect on the social studies pre-service teachers' global social responsibility levels: a) gender; b) grade; c) academic achievements; d) parents' education level; e) parents' occupation; f) family income; g) civil society organization membership; h) enrollment in a community service practices course; i) population of pre-college residence.The research was designed in survey model, one of the quantitative methods of research. The population of this study consists of the pre-service social studies. The sample of this study consists of 463 pre-service social studies from four different education faculties of different universities in the 2014-2015 academic year. The participants were selected through cluster random sampling among state universities in the regions of Aegean, Central Anatolia and Marmara in Turkey.Two instruments were developed and administered to pre-service social studies: `A Demographic Information Form` to collect personal data, and `The Global Social Responsibility Scale` to measure global social responsibility levels of the participants.Data were analyzed by one-way (ANOVA), multiple comparison test (Post-Hoc) and independent sample t-test techniques. Results revealed no significant differences in the global social responsibility levels of the participants according to gender, grade, academic achievement level, parents' occupation, father education level, family income and enrollment in a community service practices course. On the other hand, global social responsibility level significantly affected by membership of civil society organizations, mother education level and the population level of the previous residing place before attending to college.