Türk resminde non-figüratif eğilimler

Abstract

IV ÖZET Resim sanatı: ilk önce çizgi ve renk olgulanyla başlamış, fakat gün geçtikçe kendini görüntü çağında bulmuştur. İlk olarak çizgi çağından geçerek görüntü çağına varan resim sanatı her zaman kendisini yenileme ihtiyacı duymuştur. Mağara devri resim sanatı, yağmacılık ve avcılık toplumlarının elinden çıkarak, tarih boyunca soyutlaşma sürecine girmiştir. Sanatta soyutlama bilinçli olmasa da, gelişigüzel yapılan çalışmaların bünyesinde hep vardır ve günümüze kadar süregelmiştir. Yüzyılın başlarına gelindiğinde, ilk defa Empresyonizm sanat akımıyla, sanatçıların doğaya açılmaları ve renk kuramlarını araştırmaya başlamalarıyla, soyut sanata biraz daha yaklaşılmıştır. İlk olarak Monet'in `saman yığını` isimli tablosunda açık açık ortaya çıkan soyutlama olgusu, daha sonraki aşamalarla anlamını bulmuştur. Resim sanatının gelişmesine yön veren sanatçı, Cezannein `doğayı silindir, kare, koni şeklinde görmeye çalış` sözü kübistlerin çıkış noktasını göstermiştir. Resim sanatında soyutlama süreci kübistlerle başlamıştır. Soyut resim gelişimini, insanlığın olduğu her yerde sessizce varlığını sürdürmüştür. Soyut resim, ilk olarak soyutlaşma sürecine girmiş ve doğa görüntülerinin biçimsel olarak değiştirilmesine varan bir anlayışla bazı renk ve biçim oyunlarına gitmiştir. Soyut resmi ilk deneyenlerin başında hiç kuşkusuz Kandinsky gelmektedir. Bilindiği gibi Kandinsky soyut resmi bulmamış, fakat soyut sanatı ilk olarak o uygulamıştır. Hem teorik yazıları ile hem de derin düşsel fikirleriyle oluşturduğu soyut çalışmalarla kendinden sonrakilere örnek olmuştur.Resim sanatında, deformasyonlar aşama aşama ilerleyerek bir Gotik'te, bir Barok'ta kendini gizlercesine her zaman ilerlemiştir. Yirminci yüzyılın başlarında patlak veren soyut sanat kısa zamanda tüm insanlığa ulaşmış ve herkes tarafından bilinen bir sanat olmuştur. İlk zamanlar, bu sanatı inkar edenler bir süre sonra soyut sanatı savunur duruma gelmiştir. Mondrian soyut sanatı bir adım daha ileriye götürerek yatay ve dikey renk alanlarını bir denge üzerine oturtmaya çalışmıştır. Artık soyut sanat doğa elemanından çıkarak oluşturduğu soyutlaşma evresini tamamlamış ve geometrik bir görünüme bürünmüştür. Tamamen düz sürülmüş, kesin hatlarla oluşturulan bu geometrik oluşum, kendi bütünü içinde bir denge oluşturur. Soyut resim, 1912 yıllarına geldiğinde, Rus ressamı Kasimir Malewitsch, soyutu İtereometrik bir anlayışa götürür. Soyut düz kareleri renklendirerek ve daha da küçülterek biçimler arasında bir denge kurmaya çalışır, soyut sanat artık, salt geometrik soyut elemanlarla çalışılır bir sanat olmuştur. Ülkemizdeki sanat anlayışına gelindiğinde ise genel olarak Batı'ya bağımlı olan ilk çabalanmaların yoğunlaştığı 1950 yıllarında ortaya çıkmıştır. Savaş sonrası Batı'da yoğunlaşan `non-figüratif çalışmaların ilk hareketlenmeleri, özellikle Fransa'ya yerleşen ressamlarımız aracılığıyla bizim sanatımızda görülmeye başlanmıştır. Diğer sanat akımları gibi bir görüş üzerine kurulmayan bu sanat, kısa zamanda tüm dünyaya yayılmıştır ve bizim sanatımızda da bu özelliğini göstermekten geri kalmamıştır.

VI ABSTRACT The art of illustration, first of all, started with line and colour facts, but day by day found itself in the picture age. Firstly, the art of illustration that reached picture age by passing through line age always felt itself renowal need. The picture art of cave art getting rid of looting and hunting peoples entered into the abstract process along the history. However the abstract in art is not conscious, it has been in the body of the studies carried out haphazardly and has gone on up today. At the beginning of the century, for the first time, with the trend of Impressionism, the abstract art has been approached quitely because artists have headed into nature and started to research the colour theories. Firstly, the abstract fact that appeared openly in the painting called `straw heap` of Monet found its meaning in the following phases. Cezanne, who gave direction to the development of the picture art, stated that the nature should be seen in the formation of cylinder, cone and square and his speech proved the starting point of Kubists. The development of abstract illustration has kept on its existence silently everywhere the humanity exists. Abstract illustration, firstly, has been involved in the process of abstract and with the understanding of alteration of the natural visions shapely, it has been involved in some colour and shape aspects. Undoubtly, Kandinsky ranks first among those who experience the abstract picture for the first time. As is known, Kandinsky did not invent the abstract picture, but practised the abstract art firstly. He became an exampleVII to his next coileques with his abstract drawings that he formed both in his theoric writings and in deep imaginary ideas. Deformations in the picture art have always existed in Gotics and Baroc secretly by progressing step by step. At the beginning of the twentieth century, the abstract art which broke out in a short time reached all the humanity and has been a beloved art by everybody. At first, those who deny this art began to defense this art later. Mondrian made the abstract art progress successfully and tried to establish the vertical and horizontal colour fields on a balance. From now on, the abstract art completed its abstract phase by coming out of the nature and took a geometric appearance. The abstract picture, in 1912, Russian artists, Kasimir Malevitsch carries the abstract to an itereometric understanding. He made the abstract smooth squares colourful and made them smaller and tries to constitute a balance among the formations. The abstract art, from now on, has been an art which is workable with the only geometric abstract members. As for the art understanding in our country, the first efforts that were generally dependent on the West accumulated in 1950. Post-war, the first movements of `non-figuretive works accumulated in the West began to be seen in our art through our artists who generally settled in France. Like other art trends, this art that does not depend on a point of view spread all over the world and did not stay behind to show its feature in our art, too.