Sosyal bilgiler öğretmenlerinin küresel vatandaşlık ve sosyal bilgiler dersinde küresel vatandaşlık eğitimine yönelik algı ve görüşleri

Abstract

Bu çalışma, Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin küresel vatandaşlık algıları ve Sosyal Bilgiler dersinde küresel vatandaşlık eğitimine yönelik görüşlerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Temel nitel araştırma modeli kullanılan araştırmanın katılımcılarını 2016-2017 eğitim-öğretim yılında Kütahya İl Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bağlı resmi ortaokullarda görev yapan 20 Sosyal Bilgiler öğretmeni oluşturmuştur. Veriler yarı yapılandırılmış görüşmeler aracılığı ile toplanmıştır ve `tematik analiz yöntemi` kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmada şu sonuçlara ulaşılmıştır:-Öğretmenlerin çoğunluğu küresel vatandaşlığı, evrensel değerlere sahip olma olarak tanımlamıştır. Öğretmenlere göre bir küresel vatandaşın sahip olması gerekli yeterliklerin başında ise farklılıklara saygı ve çevresel duyarlılık gelmektedir.-Öğretmenlerin küresel vatandaşlık eğitiminde etkili olan boyutları; okul, aile, kitle iletişim araçları-medya, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve toplum şeklinde sıraladıkları belirlenmiştir.-Kimi öğretmenlerin etkili küresel vatandaşlığı kazandırmada ilkokul dönemini, kimi öğretmenlerin ise ortaokul dönemini daha önemli gördükleri belirlenmiştir.-Öğretmenlerin görüşlerine göre okullarda küresel vatandaşlık eğitimine yönelik olarak rutin çalışmalar, ders dışı çalışmalar, sosyal-kulüp çalışmaları, belirli gün ve haftalardaki çalışmaların yapıldığı belirlenmiştir.-Öğretmenlere göre küresel vatandaşlık eğitiminde en fazla rol Sosyal Bilgiler dersi rol oynamaktadır. Etkili olan diğer dersler ise Türkçe, İngilizce, Fen Bilimleri, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Görsel Sanatlar, Müzik, Matematik, İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi, Oyun ve Fiziki Etkinlikler, Rehberlik, Teknoloji ve Tasarım ve kimi seçmeli dersler olarak sıralanmıştır. Ayrıca bazı öğretmenler tüm dersler de küresel vatandaşlık eğitimin verilebileceğini belirtmiştir.-Sosyal Bilgiler derslerindeki küresel vatandaşlık eğitim sürecinin rutin davranışlar, kullanılan yöntem-teknik ve etkinlikler, özel çalışmalar ile kullanılan araç-gereç ve materyaller olmak üzere dört boyutta gerçekleştiği belirlenmiştir.-Öğretmenler Sosyal Bilgiler dersi öğretim programının küresel vatandaşlık eğitimine uygun yöntem ve teknikleri içerdiğini düşündükleri belirlenmiştir. Ancak öğretmenlerinin özellikle ilgili öğrenmelerin Küresel Bağlantılar öğrenme alanındaki belli konulara serpiştirilerek verildiğini ifade etmişlerdir.-Öğretmenlere göre; ailelerin küresel bilinç ve duyarlılık düzeyinin düşük olması ve sosyo-ekonomik düzeylerinin farklı olması, öğrencilerin küresel vatandaşlık konusunda bilinçsiz, isteksiz ve ilgisiz olmaları, öğretmenlerin ders yüklerinin fazla olması ve uygulamalı çalışmalarınyapımının zor olması, okulların altyapı/fiziki açıdan yetersiz olması, programın çok yoğun ve yetersiz olması ve ilgili konuların program sonunda olması, ders saatlerinin az olması, okul dışı çevredeki olumsuz davranış örnekleri ve yapılmak istenen çalışmalara yöneticiler tarafından destek verilmemesi küresel vatandaşlık eğitiminde sıklıkla karşılaşılan sorunlardır.-Sosyal Bilgiler öğretmenleri etkili küresel vatandaşlık eğitimi için öncelikle yöneticilerin okullarda yapılan çalışmaların desteklenmesi, okul dışı çevredeki basın yayın organları ve sivil toplum kuruluşlarının daha fazla sorumluluk alması, öğrenci ve velilerin bilinçlendirilmesine yönelik çalışmalar yapılması, okullarda erken yaşlarda ilgili eğitimin verilmesi, uygulamaya dönük etkinliklerin daha çok yapılması, yaparak yaşayarak öğrenmelerin arttırılması, ilgili gezilerin daha sık yapılması, bütün derslerde küresel vatandaşlık yeterliklerine yer verilmesi, ders saatinin arttırılması, programda küresel vatandaşlığa yönelik içeriğin genişletilmesi gibi önerilerde bulunmuşlardır

on global citizenship education and their views about global citizenship education in Social Studies lesson. In the 2016-2017 academic year, 20 Social Studies teachers working in official secondary schools of Kütahya Provincial Directorate of National Education constituted the participants of the study, which used the basic qualitative research model. Data were collected through semi-structured interviews and analyzed using the `thematic analysis method`. The following results were reached in the research:-The majority of teachers defined global citizenship as having universal values. According to the teachers, respect for differences and environmental sensitivity are the most important competences that a global citizen should have.-According to teachers' opinions, dimensions of effective global citizenship education are school, family, mass media-media, local governments, non-governmental organizations and society.-It was determined that some teachers considered the primary school period and some teachers considered the secondary school period more important in gaining effective global citizenship.-According to teachers' opinions, it was determined that routine citizenship, extracurricular activities, social-club activities, and specific days and weeks were conducted for global citizenship education in schools.-According to teachers, the most important role in global citizenship education is Social Studies lesson. Other effective lessons are Turkish, English, Physical Sciences, Religious Culture and Moral Knowledge, Visual Arts, Music, Mathematics, Human Rights, Citizenship and Democracy, Game and Physical Activities, Guidance, Technology and Design and some elective lessons. In addition, some teachers stated that global citizenship education can be provided in all lessons.-It has been determined that the global citizenship education process in Social Studies lessons takes place in four dimensions as routine behaviors, methods-techniques and activities used, special studies and tools and materials used.-Teachers think that the curriculum of Social Studies lesson includes methods and techniques suitable for global citizenship education. However, their teachers stated that especially related learning is given by interspersing certain topics in the field of Global Connections.According to teachers; low level of global awareness and sensitivity of families and different socio-economic levels, students being unconscious, reluctant and indifferent about global citizenship, teachers' lesson loadings being high and practical studies being difficult, schools being inadequate in terms of infrastructure / physics, the program is very intense. and inadequate and related issues at the end of the program, short hours, negative behaviors in the environment outside the school and the lack of support from managers for the studies to be carried out are frequently encountered problems in global citizenship education.-Social Studies teachers should support the work of the administrators in schools for effective global citizenship education, increase the responsibility of the media and non-governmental organizations in the non-school environment, carry out activities aimed at raising the awareness of students and parents, providing relevant education in schools at an early age, to do more, to increase the learning by doing, to make more frequent trips, to include the global citizenship competencies in all lessons, to increase the lesson hours, the content of the program for the global citizenship