Uluslararası silahlı çatışmalarda güç kullanmanın ve çatışma mağdurlarının korunmasının hukuki esasları

Abstract

Ill ÖZET ULUSLARARASI SİLAHLI ÇATIŞMALARDA GÜÇ KULLANMANIN VE ÇATIŞMA MAĞDURLARININ KORUNMASININ HUKUKİ ESASLARI GÜL, Mehmet Şener Yüksek Lisans, Uluslararası İlişkiler Bölümü Tez Yöneticisi : Yrd. Doç. Dr. Mehmet HASGÜLER Ocak 2005 Silahlı çatışmalar çağlar boyunca insan varlığına, onun en temel haklarına tehdit oluşturmuştur ve oluşturmaya da devam etmektedir. Silahlı çatışmaların yol açtığı büyük yıkımlar ve kayıplar, bu süreçlerin kurallara bağlanması, bu yolla tahripkar ederinin sınırlanması gereğini doğurmuş ve tarihsel süreç içinde bu yolda önemli çabalar harcanmıştır. Bu çalışmada bu kurallaştranalar incelenmiştir. Bu amaçla çalışmanın birinci bölümünde, silahlı çatışma kavramı, tarihsel gelişimi, silahlı çatışma hukukunun uluslararası andlaşmalar, örf ve adet hukuku, genel hukuk ilkeleri, mahkeme kararlan ve öğretiden oluşan kaynaklan genel hatları ile ele alınmıştır. Bir silahlı çatışmaya uygulanacak olan hukuk kurallarının belirlenmesinde rol oynayan silahlı çatışma türleri incelenmiştir. Bunlar uluslararası silahlı çatışmalar, uluslararası olmayan silahlı çatışmalar ve Birleşmiş Milletler Kuvvetlerinin katıldığı silahlı çatışmalardır. İkinci bölümde çatışmaların yürütülmesinde temel statüler olan savaşçı, savaşçı olmayan statüleri ile bu statülerin kaybına yol açan casuslar ve paralı askerlerin durumu, çatışma mağdurlarının korunması ile ilgili olarak savaş esirleri, sivillerin tabi olduğu hükümler ile saldırılması yasaklanan ya da sınırlanan hedefler, güvenlik bölgeleri, tarafsız bölgeler, savunulmayan ve askersizleştirilmiş bölgeler, silahlı çatışma hukukunun omurgasını oluşturan Lahey ve Cenevre Sözleşmeleri ile Cenevre Sözleşmelerine Ek Protokoller çerçevesinde ele alınarak incelenmiştir.IV Üçüncü bölümde ise silahlı çatışma hukuku kurallarının ihlali sonucunda devletlerin ve kişilerin sorumlulukları, savaş suçlarının yargılanmaları, Türk iş hukukunda, uluslararası anlaşmalara paralel silahlı çatışma hukuku ihlallerine ilişkin düzenlemeler ele alınarak ortaya koyulmaya çalışılmıştır.

ABSTRACT PRINCIPLES OF LAWS OF THE USE OF FORCE AND THE PROTECTION OF THE VICTIMS OF CONFLICTS IN INTERNATIONAL ARMED CONFLICTS GÜL, Mehmet Şener Master Program, Department of International Relations Supervisor : Yrd. Doç. Dr. Mehmet HASGÜLER January 2005 Throughout the ages, armed conflicts made a major threat to humanity and basic human rights and still threatening them by its harmfulness and destructions. Because of its harms and damages, it was needed to make rules to regulate the periods of armed conflicts. Up to now many efforts performed to succeed this aim in the history. In this study those regulations are explored. For this purpose, in the first chapter of this study, concept of armed conflict, its historical development, the sources of the law of armed conflicts including international treaties, customary law, general principles of law, court decisions and doctrine are explained in general framework. Types of armed conflicts, which are important for the application of law of armed conflicts, are studied. These are international armed conflicts, non-international armed conflicts and armed conflicts in which United Nations Forces participated. In the second chapter, combatant, non combatant status and the situation of spies and mercenaries which causes losing combatant status; the protection of the victims of armed conflicts, prisoner of wars, civilians and protected person; the regions which are limited or prohibited to be attacked such as security zones,VI neutralized zones, demilitarized zones and nondependent localities are explored in detail. In the third chapter, responsibilities of the states and individuals in case of violations of law of armed conflicts; war crimes; and regulations relating to violations of law of armed conflict in Turkish Domestic Law parallel to International treaties are explained