İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretimsel liderlik rolleri ( Aydın ili örneği)

Abstract

Eğitim yönetimi kamu yönetiminin özel bir alana uygulanmasıdır. Okul yönetimi iseeğitim yönetiminin temel sistemi olan okullara uygulanmasıdır. Okul yönetiminin temelgörevi; Türk Milli Eğitiminin genel ve özel amaçlarını gerçekleştirmek ve eğitim politikasınıuygulamaktır. Okula verilen bu görev okulu amaçlarına göre yaşatmak ve geliştirmektensorumlu okul yöneticileri aracılığı ile olur.Son yıllarda yönetim literatüründe lider yönetici kavramı önemli bir yere gelmiştir.Yöneticilerden hem etkili bir yönetici hem de etkili bir lider olmaları beklenmektedir.İlköğretim okulu yöneticileri için de liderlik ve yöneticilik davranışlarını göstermek artık birzorunluluktur.Bu araştırmanın amacı; Aydın il merkezinde bulunan ilköğretim okulu yöneticilerininöğretimsel liderlik rollerini hangi düzeyde gerçekleştirdiklerini, öğretmen görüşleriaçısından belirlemektir. Şişman'ın (2004) okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışlarıylailgili araştırmasında kullanılmış olan anket formu veri toplama aracı olarak belirlenmiştir.Şişman ile iletişim kurularak kendisinden ?okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları?adlı anketini uygulama izni istenmiştir. Alınan izinle ilköğretim okulları yöneticilerininöğretim liderliği davranışları için geliştirilmiş olan anket araştırmanın veri toplama aracıolarak kullanılmıştır. Anketin okul ve yöneticilere ilişkin bilgilere ulaşmak için düzenlenenbilgi formu araştırmacı tarafından geliştirilmiştir.Toplanan verilerin çözümlenmesinde SPSS paket programından yararlanılmıştır.Verilerle ilgili frekans, yüzde, aritmetik ortalama ve elli davranışa ilişkin öğretmenalgılamalarının okullar genelinde ortalama standart sapma değerleri bulunarak tablolarhazırlanmıştır. Daha sonra söz konusu algılamalar, yöneticilerle ilgili cinsiyet, kıdem,branşları, hizmet içi eğitime katılma durumları ve okul büyüklüğü(öğrenci sayısıbakımından) değişkenine göre karşılaştırılmıştır. Belirlenen değişkenlere bağlı olarakyapılan karşılaştırmalarda varyans analizi kullanılmıştır. Söz konusu değişkenlerleöğretimsel liderlik rollerine ilişkin öğretmenlerin algılamaları arasındaki olası farklılaşmalart testi ile yoklanmıştır.Araştırmadan elde edilen bulgular şöyledir: İlköğretim okulu yöneticilerininöğretimsel liderlik rollerini gerçekleştirme düzeyleri düşük çıkmamıştır. İlköğretim okuluyöneticilerinin eğitim programı ve öğretim sürecinin yönetimi ile öğretim süreci veöğrencilerin değerlendirilmesi öğretimsel liderlik boyutlarını gerçekleştirme düzeylerikıdeme ve branşa göre anlamlı farklılıklar göstermektedir. Öğretimsel liderliğin bütünboyutlarında hizmet içi eğitime katılan yöneticilerle katılmayanlar arasında anlamlı farklarbulunmuştur. Okul büyüklüğü yöneticinin öğretimsel liderlik rolünü göstermesinde etkendeğildir.

Educational administration is the application of the public administration to aspecific area. However, school administration is the application of publicadministration to schools, the basic systems of educational administration. The basicduties of the school administration are to realize general and specific objectives ofTurkish National Education and to apply the educational policy. This duty given toschools is performed by the school principals who are responsible for keepingschools alive and improving them in accordance with its objectives.In recent years, the concept of ?leader-manager? has become an importantone in the administration literature. The administrators are expected to be botheffective managers and effective leaders. It is now an obligation for theadministrators of primary schools to prove the skills of leadership and management.The main goal of this study is to determine from the teachers? point of view inwhich level the primary school administrators in the city center of Aydın realize theirinstructional leadership roles. The questionnaire form which was used by Mr Şişman(2004) for his study on the instructional leadership behaviors of the primary schoolprincipals has been determined as the data collection tool. Mr Şişman wasinterviewed for the permission to apply his questionnaire named ?The InstructionalLeadership Behaviors of School Principals?. With the permission taken, thequestionnaire developed for the instructional leadership behaviors of the schooladministrators has been used as the data collection tool. The information form of thequestionnaire which was prepared in order to get information about schools andadministrators has been improved by the researcher.The SPSS statistical package program was used to analyze the collected data.The frequency, percentage, mean about the data; and average standard deviationvalues of teachers? perceptions concerning fifty behaviors throughout schools havebeen found and charts have been prepared. Then, the said perceptions have beencompared according to the genders, seniorities, branches, participation in in-serviceiiitraining conditions about the school administrators and also according to the variableof the school size (concerning the number of students and teachers). Varianceanalysis has been used in the comparisons made according to the determinedvariables. The probable differences between the said variables and the teachers?perception for instructional leadership roles have been examined by ?t? test.The results of the study are as follows: the levels at which the primary schooladministrators realize their instructional leadership roles have not been low. Theeducational program and the administration of the training process of the primaryschool administrator, and training process and the evaluation of students showsignificant differences in accordance with seniority and branch in the scope ofinstructional leadership. Significant differences in all dimensions of instructionalleadership have been found between the principals who participate in in-servicetraining and those who do not. The school size is not effective in presenting theadministrator?s instructional leadership role.iv