Antik dönem denizciliğinde Tenedos / Bozcaada: Kıyısal kullanım ve ticaret

Abstract

Batı Troas bölgesi coğrafyasında yer alan antik Tenedos, bugünkü adıylaBozcaada, 40 kilometrekarelik yüzey ölçümü ile Kuzey Ege'de ÇanakkaleBoğazı'nın tam çıkışında Ege ve Karadeniz arasında bağlantıyı sağlayan önemli birözelliğe sahiptir. Tenedos/Bozcaada'nın jeopolitik konumundan gelen önemi,kültürler arası stratejik bir köprü görevi görmesinden ve ada yerleşiminin ÇanakkaleBoğazı'na girişte denizden gelecek tehlikelere karşı ilk kontak noktası olmasındangelmektedir. Çağlar boyunca çeşitli kültürlere ev sahipliği yapan Troas bölgesiarkeolojisi içerisinde sahip olduğu ünik ve stratejik konumu nedeniyleTenedos/Bozcaada sürekli gelişen olaylar içerisinde yer almış ve antik kaynaklardasıkça adının geçmesine neden olmuştur. Tenedos/Bozcaada'nın Homerosdestanlarında yer bulmasının en önemli nedenlerinden birisi kuşkusuz Troia'yayakınlığı ve Troia yerleşiminin Anadolu ve Güneybatı Avrupa arasında köprü görevigören önemli bir coğrafik nokta üzerinde yer almasıdır. M.Ö. III. binden itibarenTenedos/Bozcaada'nın değişen fiziki coğrafyasının gelişiminin incelenerek, bunabağlı olarak değişen kıyı çizgisi ve deniz seviyesiyle adanın fiziki coğrafyasındakullanılabilecek olası liman bölgelerinin tespit edilmeye çalışılması, adanın antikdönem deniz ticaretindeki rolü, buna bağlı olarak gelişen kıyısal kullanımı,Karadeniz, Marmara ve Kuzey Ege arasında gerçekleşen deniz ticaretinde adanınstratejik bir geçiş ve bağlantı noktası olduğunun arkeolojik veriler ışığındaaçıklanması bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır.

This thesis aims to examine the role of the island Tenedos/Bozcaada withinthe ancient maritime trade network and explore the patterns of coastal use of theisland. Bozcaada/Tenedos is located on a geographically very important point nearthe shoreline of the ancient Troad. The island has long had a strategic importancebecause of this geographic location on the mouth of the Dardanelles Strait that gaveaccess to the Sea of Marmara and beyond. The island probably played some role inmaritime exchange as early as the Early Bronze II period, since the settlement of thisperiod is found very close this main harbor of the island. The importance of theisland derives from the epics of Homer. The island acted as a base site for theAchaean fleet during the Trojan wars of the Late Bronze Age. Ships of modest sizetook shelter here before they made their ways to way to the Sea of Marmara whenthe wind conditions allow a safe passage. In this context, this examines the likelyareas that might have served as bases for the ships before they made their waythrough the Dardanelles Strait. It also examines the use of these harbors from adiachronic point of view in relation to the socio-economic changes of the island.