Erken Osmanlı köprüleri

Abstract

Mimarlık tarihi açısından önemli yapılardan birisi köprülerdir. Köprüler; halkın sosyo-ekonomik ihtiyaçları, orduların geçiş yerleri ve kervanların yol güzergahları dikkate alınarak inşa edilmişlerdir. Yapısı itibariyle konumlandırıldığı akarsuyun coğrafi özelliklerine göre şekillenen köprüler çeşitli dönemlerde farklı uygarlıklar tarafından inşa edilmelerine karşın yöresel üslup farkları dışında genel karakter olarak birbirleri arasında benzerlik göstermektedir. Bu da köprü mimarisinde evrensel bir plan anlayışının olduğunu ortaya koyar.Erken Osmanlı Dönemi'nde inşa edilmiş olan köprüler de evrensel köprü yapım teknikleri ve dönemin sanat anlayışı dikkate alınarak yapılmışlardır. Erken Osmanlı köprüleri Artuklu ve Anadolu Selçuklu devirlerinde yapılan köprülerin bir devamı olarak nitelendirilebilir. Bu dönemde özellikle Edirne ve Bursa şehirlerinde önemli akarsular üzerinde köprülerin inşa edildiği görülmektedir. Osmanlının erken dönemlerinde inşa edilmiş olan ve günümüzde hala işlevini devam ettiren, insanların ihtiyaçlarına cevap veren köprüler bulunmaktadır. Bu da bize söz konusu dönemde yapılmış olan köprülerin oldukça sağlam bir şekilde inşa edildiğini göstermektedir. Erken Osmanlı köprülerini ele aldığımız bu tezde bu dönemde yapılmış olan köprülerin mimari ve süsleme özelliklerin tanımı ve diğer dönemlerde yapılan köprülerle karşılaştırılması yapılmıştır. Kitabesi bulunmayan yapıların yerleri, tarihleri ve isimleri ortaya konmaya çalışılmıştır. Söz konusu yapılar bir bütün içersinde ele alınarak dönem özellikleri vurgulanmıştır.

One of the important building styles is the bridges in the architectural history. They have been constructed in the light of socio-cultural needs of the public, the crossing points of armies and on the routes of caravans. Although bridges shaped in terms of the geographical properties of the stream they are built over have been constructed by different civilizations in different eras, they display similarities except for regional stylistic variations. This manifests that there is a universal designing concept in the bridge architecture.The bridges constructed in the Early Ottoman Era were built up according to the universal construction techniques and the art style of the period. Early Ottoman bridges can be qualified as the continuation of Artukids and Anatolian Seljuks bridges. In this period it is eminent that bridges were built over important streams especially in Edirne and Bursa. There are bridges constructed in the Early Ottoman Period, still functional, meeting the needs of people. This shows that bridges constructed at that time are quite strong. This study on bridges in the Early Ottoman Era makes definition of the architectural and ornamental attributions of the bridges of that time and a comparison between the bridges of the era in question and the ones built in other eras. It was also aimed to define the locations, dates and names of the constructions with no inscriptions. Characteristics of the era were underlined by studying the structures in hand in integrity.