Kur`an-ı Kerim`de ?sıdk? (doğruluk) kavramı

Abstract

Sıdk, Kur'an'ın temel kavramlarından biridir. Kur'an bu kavramı isim, fiil sıfat gibi farklı şekillerde kullanmış, nitelediği kelimeye ve kalıba göre ona farklı anlamlar yüklemiştir. Bu husus, Kur'an'ın i'caz oluşuyla birlikte, Arapça'nın zenginliğinden de kaynaklanmaktadır. Ayrıca sıdk kelimesi Hz. Peygamber'in hadislerinde de sıkça yer almaktadır. Araştırmamızda biz de bu farklılıkları ortaya çıkarmaya çalıştık.Araştırmamız, giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş'te; çalışmanın konusu, önemi, amacı, metodu ve planı ele alınmıştır. Birinci Bölüm'de; sıdk sözcüğü yakın ve zıt anlamlarıyla beraber incelenmiştir. Bu bölümde çeşitli sözlüklerden araştırmalar yapılarak sıdk kelimesinin anlamı tahlil edilmiş ve onun müradifleri ile bunların hangi anlamlarda kullanıldığı ortaya konulmuştur. Ayrıca sıdk kelimesinin zıt anlamlıları da tespit edilmiştir.İkinci Bölüm'de; sıdk kelimesinin ayet ve hadislerde hangi anlamlarda kullanıldığı, çeşitleri, tasavvuf ve İslam Fıkhı'ndaki yeri, ayrıca sadık ve sıddik kelimelerinin neleri ifade ettiği, bunların türevi olan müsaddik kelimesinin ne anlama geldiği belirtilmiştir.Üçüncü Bölüm'de; insanın ?doğru olması?nın dayanaklarını ve bu gerçekliğin dünya ve ahiret boyutu üzerinden temellendirmeye çalıştık. Ayrıca sıdk kelimesinin uhrevi karşılığını ve onun zıddı olan sadakatsizliğin cezasının ne olduğu sorusuna cevap aradık.Anahtar kelimeler: Kur'an, hadis, sıdk, sıddik, sadakat, musaddik, kizb.

Sıdq is one of the quintessential concepts of the Qur'an. The Qur'an makes use of this term through its noun, verb, and adjective forms; hence, it loads different meanings into this term in accord with the words and mold described. This feature is due both to the conciseness of the Qur'an per se, and to richness of the Arabic language. What is more, the term sıdq is widely used in the traditions of the Prophet. In our study, we try to deal with these different aspects in details.This study consists of one introduction and of three chapters. In the Introduction, the subject matter, importance, aim, method, and plan of the study are explained. In the First Chapter, the word sıdq are analyzed via its synonyms, and antonyms. In this section, the meaning of the concept is analyzed by recoursing to several lexicons through finding its equivalents and appropriate meanings. Furthermore, in this section, the analogous, and opposite concepts of the sıdq concept were studied.As for in the Second Chapter, the following cases are sought to get disentangled: In which meanings the concept of sıdq were used in the Qur'an, and hadiths, the place of the concept sıdq in Sufism, and Islamic Jurisprudence, what do the concepts of sadıq and sıddiq mean, and what does the word musaddıq mean.In the Third Chapter, we try to situate the fundamental abutments of human's `righteousness` in terms both of this world, and the world to come, and to seek to answer the questions of what will be reward for righteousness, and punishment for perfidiousness.Keywords: the Qur'an, hadith (`prophetic tradition`), sıdq (`righteousness`), sıddiq (`extremely righteous`), sadaqat (`loyalty`), musaddıq (`faithfully endorser`), kidhb (`lie`).