Kur`an-ı Kerim`de nisyân/unutma kavramı

Abstract

Kur'ân-ı Kerîm'de Allah'ın yeryüzüne gönderdiği varlıkların en mükemmeli olduğu belirtilen insanın bu özelliğine rağmen bir takım zaafları vardır. Bu zaaflardan birisi de onun önceden edindiği bilgi, deneyim, algı ve tecrübelerini birtakım etkiler neticesinde kaybetmesi ve unutmasıdır. Nisyân, Kur'ân'da vurgulanan kavramlardan biridir. Genel olarak unutma ve terk anlamlarına gelen bu kavram, Kur'ân'da farklı kalıplarda kullanılarak değişik anlamlara gelmektedir. Hz Peygamber'in hadislerinde de birçok kez kullanıldığı kaynaklarda görülmektedir. Kur'ân-ı Kerîm'de `Nisyân/Unutma' Kavramı adlı bu tez; giriş, üç bölüm ve sonuçtan müteşekkildir. Araştırmamızın giriş bölümünde; çalışmanın konusu, önemi, amacı ve metodu yer almaktadır. Birinci Bölümde nisyân kavramının sözlük ve terim anlamları, kendi başlıkları altında kaynaklara inilerek incelenmiştir. Yine bu kavramla ilgili yakın ve zıt anlamlı kavramlar ele alınarak, konunun daha iyi kavranılması amaçlanmıştır. İkinci Bölümde nisyân kavramının geçtiği âyet ve hadisler dikkate alınarak hangi anlamlara geldiği, Kur'ân'ın bu ayetlerinin kimler hakkında indiği ve muhatapların unuttukları belli başlı şeylerle, Kur'ân'ın unutulmamasını istediği davranışlar, rivâyet ve dirâyet tefsirlerinin en önemlilerinden ve farklı îtikâdî görüş sahibi müfessirlerin tefsirlerinden araştırılmıştır. Bu bölümde ayrıca hadislerde bu kavramın kullanılışı, İslâm fıkhında mezkûr kavramın önemi ve insanın sorumlu olduğu fiillere etkisi araştırılmış, son olarak da günümüz modern bilimleri açısından unutma ve sebepleri irdelenmiştir.Üçüncü Bölümde Kur'ân, Hadis ve modern bilimlerden derlediğimiz bilgiler ışığında; unutmanın belli başlı sebepleri ve unutmadan kurtulma yolları bazı başlıklar altında incelenmiştir.Sonuç bölümünde; yapılan çalışma genel olarak değerlendirilmiş olup, konu hakkında özet bilgiler verilmiştir.Anahtar kelimeler; Kur'ân, Nisyân, Unutma, Terk, Hadis, Gaflet.

Paradoxically, though created by Allah as the most exalted being in the cosmos, human being has some defects in his/her nature. Of these defects, the case of oblivion that has been accrued through knowledge, experience, and experimentation, that is caused by certain effects. The concept of oblivion is one of the Qur??nic notions. It comes succinctly to denote ?forgetting?, and is mentioned in the Qur??n forty-five times in various molds for various meanings. What is more, in the had?ths of the Prophet this concept is used many times. This thesis, entitled ?the Concept of Oblivion in the Qur??n al-Kar?m?, consists of an Introduction, three Chapters, and of Conclusion. In the section of the Introduction, the subject matter of the study, its aim, and methods are explained. In that First Chapter, the lexicographic and etymological meanings of the concept of Oblivion are sought by delving into related sources. Moreover, in the aim to explicate in details synonyms and antonyms of these concepts are studied broadly. In the Second Chapter, the notion of oblivion is scrutinized within the frameworks of Qur??nic verses and had?ths. The meanings of oblivion are analyzed in accord with the following junctures: Circumstantial alterations, personal situations, episodic conjunctures, and Qur??nic warning mode related this concept. In doing so, both the exegeses of narration and of discernment in the milieu of various creedal affiliations are widely made use of. In addition, in this section, the concept is widely studied in terms of its usage in the science of Had?th, its importance in the İslâmic Canon Law, and its bearing on human actions. Lastly, the notion and cause of oblivion is analyzed in terms of the Modern Sciences. In the Third Chapter, certain causes of, and the ways obliterating oblivion gathered from the Qur'?n, Had?th, and the Modern Sciences are explained in separate chapters. In the section of Conclusion, the study is evaluated in general terms, and succinct information is given in order to frame the thesis.Keywords: the Qur??n, oblivion, forgetting, abandonment, Had?th, heedlessness.