Deneysel BCG uygulanımında akciğer ve karaciğerde ortaya çıkan histopatolojik değişiklikler ve bunların TNF-alfa ile ilişkisi

Abstract

ÖZET Bu çalışma, 45 - 50 gr. ağırlığında farelere BCG vererek akciğer ve karaciğerlerinde meydana gelen histo- patolojik değişikliklerle TNF - o«, salınımının sadece BCG verilerek uyarılıp uyarı lmadığını saptamak ve nadir de olsa BCG'nin hem tüberküloz profilaksisi hem de nonspesifik aktif immünoterapide görülen yan etkilerinin TNF - ile ilişkisinin olup olmadığını belirlemek amacıyla yapıldı. Deneyde toplam 50 fare kullanıldı. 10 'ar fareden 4 oluşan deney gruplarına 5x10 canlı jerm içeren 0.05 mi. 5 BCG (A grubu), 1x10 canlı jerm içeren 0.1 ml. BCG (B grubu), 5 5 2x10 canlı jerm içeren 0.2 ml. BCG (C grubu), 4x10 canlı jerm içeren 0.4 mi. BCG (D grubu) İP yolla uygulandı. Kont rol grubundaki farelere 0.05 mi. sodyum klorür % 0.9 izoto nik sudaki solüsyonundan verildi. Tüm farelerde gözlem süresi 6 hafta olarak belirlendi. Gözlem süresi içinde değişik günlerde ölen 6 fareye otopsi yapıldı. Deney sırasında iki farenin kafesteki diğer fareler tarafından parçalanması nedeniyle organlarındaki morfolojik değişiklikler incelene medi. Gözlem süresi sonunda kalan 42 farenin hepsine otopsi yapıldı. BCG'nin albino farelerin akciğer ve karaciğer dokuları üzerindeki etkileri iki ana grupta toplandı: A. BCG' ye bağlı direkt etkiler: 1. Gözlem süresi içinde ölen B grubunda 2 (% 20), D grubundan 1 (% 11.2) farenin akciğerlerinde akut primer nonspesifik yangısal reaksiyon görüldü.57 2. Gözlem süresi sonunda öldürülen kontrol grubundan hiçbir farede kronik granülomatöz yangısal reaksiyon izlenmedi. A ve C grubundan birer farenin karaciğerinden ve aynı gruplardan birer farenin akciğerinde kronik granülomatöz yangısal reaksiyon saptandı. B. BCG'nin bilinen etkileri dışında ortaya çıkan indirekt histopatolojik değişiklikler: BCG'nin değişik dozlarda verilmesiyle kara ciğerde meydana gelen histopatolojik değişikliklerden kontrol grubu ile deney grupları arasındaki farklılığın anlamlı bulunduğu vakuoler dejenerasyon, hepatositlerin glikojen içeriğinde azalma, nükleer pleomorfizm, fokal nekroz ve ilişkili bulunan yağlanma esas olarak değerlen dirildi. Vakuoler dejenerasyonun hepsi gözlem süresi sonunda öldürülen farelerde izlendi. Kontrol grubunda hiç bir farede bu değişikliğe rastlanmadı. A grubunda hiç bir bir farede gözlenemezken, B grubunda 4 (% 44,5), C grubunda 4 (% 40), D grubunda ise 1 (% 11,2) farede histopatolojik bir bulgu olarak karşımıza çıktı. Yağlanma kontrol grubunda 3 (% 30) farede izle nirken, A ve D grubunda birer farede (% 10 - 11,2) saptandı. B ve C grubunda hiç bir farede yağlanma gözlenmedi. Hepatositlerin glikojen içeriğinde azalma kontrol grubunda hiç bir farede dikkati çekmedi. Buna karşın A grubunda 3 (% 30) (bir tanesi gözlem süresi içinde öldü), B grubunda 4 (% 44,5) (iki tanesi gözlem süresi içinde öldü), C grubunda 3 (% 30) (iki tanesi gözlem süresi içinde öldü) ve D grubunda da 2 (% 21,2) farede hepatositlerin glikojen içeriğinde azalma saptandı.58 Hafif nükleer pleomorfizm kontrol ve deney gruplarını oluşturan farelerin tümünde saptanan bulguların olmasına karşın belirgin formu A grubunda 2 (% 20), B gru bunda 4 (% 44,5), C grubunda 4 {% 40) ve D grubunda 1 {% 11,2) farede izlendi. Kontrol grubunu oluşturan farelerin hiçbirinde ise belirgin nükleer pleomorfizm görülmedi. Fokal nekroz görülme oranları arasındaki fark lılık yönünden kontrol grubu ile deney grupları arasında anlamlı bir sonuç elde edilmedi. Ancak, nekroz odaklarının lokalizasyonu yönünden önemli farklılıklar dikkati çekti. Kontrol grubunda belirgin bir zonal patern göstermeyen fokal nekroz alanlarının deney gruplarında, özellikle Z 'de yoğunlaştığı belirlendi. Karaciğer dokusunda izlenen diğer histopatolojik değişikliklerin görülme oranları yönünden kontrol grubu ile deney grupları arasında anlamlı bir fark saptanmadı. Bu bulgular ışığında değişik dozlarda BCG verilen farelerin karaciğerlerinde görülen değişikliklerin TNF -W. 'n ınbilinen etkileriyle büyük benzerlik gösterdiği belirlendi. Ancak bu değişikliklerin artan doz ile bir ilişkisi saptanmadı. Sonuç olarak, değişik dozlarda BCG verilen farelerde doz ile ilişkili olmayan tüberkülomların gelişe bileceği, ayrıca karaciğerde görülen değişikliklerin TNF -& 'nın etkileriyle büyük benzerlik gösterdiği ve yine bu değişikliklerin artan doz ile ilişkili olmadığı ortaya kondu.