Coğrafi işaretler ve kırsal kalkınma: Ezine peyniri örneği

Abstract

Kırsal Kalkınma, dünya genelinde olduğu gibi ülkemizde de giderek önem kazanan konulardan biridir. Günümüzde dünyanın herhangi bir noktasındaki kırsal alanın sorunu, sadece sorunu yaşayanların karşılaştığı bir yaşam koşulu olmaktan çıkmış, çok geniş kesimleri etkilemeye başlamıştır. Yanlış arazi kullanımı, kırsal yoksulluk, çevresel bozulma, dramatik göçler, erozyon, içilebilir su kaynaklarının azalması ve istihdam olanağı bulamayan kırsal nüfus gruplarının varlığı gibi temelde kırsal karakterli sorunların varlığı, toplumun farklı kesimlerini ilgilendirir hale gelmiştir. Bu bağlamda, önemi giderek artan kırsal kalkınma çalışmaları yaşam kalitesinin geliştirilmesi, sosyal refah, ekonomik kalkınma, kaynakların etkin kullanımı vb. hedeflere ulaşmayı amaçlar. Türkiye zengin bir coğrafi ürün çeşitliliğine sahiptir. Birçok ürün, kendilerine kaynak olan coğrafi bölgenin adları ile anılıp, tanınmaktadır. Bu ürünlerden biri de, 2006 yılında coğrafi işaret tescil belgesini almış olan Ezine Peyniri?dir. Ezine Peyniri; Kaz Dağları?nın kuzey ve batı kesimlerindeki doğal bitki örtüsü ve su kaynaklarıyla beslenen koyun, keçi ve ineklerden elde edilen sütlerin mevsimlere göre belirli oranlarda karıştırılmasıyla üretilen, tam yağlı beyaz peynirdir. Ezine Peyniri, gerek yörede, gerekse ülke ölçeğinde önemli bir yere sahip olduğu halde, bu ürüne ham madde sağlayan kırsal alanlardaki sorunlar giderilebilmiş değildir. Ezine Peyniri?nin üretim alanı, Türkiye?nin en gelişmiş ve kentleşme oranının en yüksek olduğu Marmara Bölgesi?nde yer almasına rağmen, içinde bulunduğu bölgenin aksine kırsal nüfusun, kentsel nüfus oranından daha fazla olduğu ve yer yer kırsal yoksulluğun görüldüğü bir karaktere sahiptir. Yoğun göç vermesinden dolayı da bu alandaki genç nüfus oranı giderek azalmaktadır. Ayrıca, yörede mera alanlarının daralmasına bağlı olarak küçükbaş hayvancılığın da son zamanlarda giderek gerilemesi, Ezine Peyniri?nin geleceği açısından ciddi bir risk oluşturmaktadır. Kırsal yoksulluğun ve nüfus kaybının azaltılması için yöredeki kırsal kalkınma dinamiklerinin harekete geçirilmesi kaçınılmaz bir zorunluluk durumundadır. Bu çalışmada, SWOT yöntemi yardımıyla, Ezine Peyniri üretimi gerçekleştirilen kırsal alanın mevcut durum analizi yapılmıştır. Çalışma kapsamında, Ezine Peyniri?nin güçlü ve zayıf yönleri ile gelecekte karşılaşabileceği fırsatlar ve tehditler belirlenerek, kırsal kalkınmada, ?Ezine Peyniri Coğrafi İşareti?nin? daha etkin kullanımının sağlanmasına yönelik öneriler sunulmuştur.

Rural development is one of the increasingly important issues in Turkey as well as in worldwide. Nowadays, the problem of rural area at any region in the world, affects not only the local people but also many diffrent segments of society. Presence of mainly rural-based problems such as land use issues, rural poverty, environmental degradation, the dramatic migrations, erosion, scarcity of drinking water and unemployment in rural area, interested in the different segments of society. In this regard, the increasing importance of rural development efforts aim to reach improving the quality of life, social welfare, economic development, efficient use of resources etc.Turkey has a rich diversity products due to its geographic characteristics. Many products are known with the names of geographical region which are their source. One of these products, Ezine Cheese, which received certificate of registration of geographical indication in 2006. Ezine Cheese is the full-fat soft white cheese, produced from milk obtained sheep, goats and cows feeding natural vegetation and water resources of northern and western part of the Kaz Mountains. Although Ezine Cheese has a significant role both regional and national level, there are many problems in the rural area supplied raw material to this product. Even though producing area of the Ezine Cheese located at Marmara Region which is the most developed region in Turkey, unlike this region, it has large proportion of rural population and rural poverty in some places. On the other hand, the young population gradually decreases because of the migration in the area. Besides, Ezine Cheese can be subject to serious risk in future, owing to reducing of the pasture land and declining of livestock breeding. It is inevitable necessity that the rural development dynamics have to mobilize for reducing of the rural poverty and preventing of the population loss in the area.In this study, current situation of Ezine Cheese production area was analyzed in terms of rural development by SWOT method. In the context of this study, Ezine Cheese?s strengths and weaknesses parts, its opportunities and threats which could faced in the future were determined; recommendations were provided to ensure more efficient use of ?Ezine Cheese Geographic Indication? in rural development.