Torako-lomber vertebra kırıklarında cerrahi tedavi sonuçlarının değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Vertebra kırıkları, yol açtıkları sorunlar nedeni ile devamlı ilgi çekmektedir. Denis'in üç kolon teorisine göre instabil olarak bilinen, iki kolonun yaralandığı torako- lomber vertebra kırıklarının tedavisi cerrahi yapılmaktadır. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Or topedi ve Travmatoloji Kliniğinde, Ocak 1991- Aralık 1996 yıllan arasında travmatik torako-lomber vertebra kırığı nedeni ile cerrahi tedavi uygulanan 93 olgudan yeterli süre takibi yapılan 78 olgu retrospektif olarak değerlendirilerek, literatürle kıyaslaması yapıldı. 78 olgunun 20' si (%25.6) bayan, 58'si (%74.3) erkek, yaş ortalamaları ise 37.8 (15-69) idi. Ortalama 29.1 ay takibi yapılan olgular, klinik olarak Frankel' in nörolojik skorlamasma göre sınıflandırıldı. Radyolojik tetkikte; direkt radyografilerden lokal kifoz açısı, kamalaşma açısı, anterior kenar yükseklik kayıp oranı, skolyoz açılan ve sagittal indeksin ölçümleri yapıldı. Bilgisayarlı tomografiden ise kanal işgal oranlan tayin edildi. Denis'in üç kolon teorisine göre iki kolonun da yaralanması olan olgular, instabil kabul edilip ortalama 5.5 gün içinde öpere edildi. 78 olgunun 75'ine posterior- dan, 3 'üne ise anteriordan cerrahi girişim uygulandı. Girişimlerde redüksiyon, dekom- presyon yapılıp transpediküler vida sistemlerinden Alıcı Spinal Sistem ve İbni- Sina Spinal Sistem ve hook-rod sistemlerinden Harrington sistemi kullanılarak tesbit sağlandı. Olgulann 27 (%34.6)'sine greftleme, 9 (%1 l)'una laminektomi yapıldı. Etiyolojide birinci sırada 44 olgu (%56.4) ile trafik kazalan yer alırken; yüksek ten düşmenin 23 olgu (%29.4) ile ikinci sırada olduğu izlendi. Denis'in sınıflamasına göre burst tipi kınk 63 olgu ile en sık görüleniydi (%80.7). Torako-lomber bileşkede (Thn-Li) görülen kınk sayısı 39 (%50) iken, Thn-L2 aralığında bu sayının 55' e (%70.5) yükseldiği gözlendi. 11 olguda ikinci bir vertebra kırığı vardı. Preoperatif Frankel A daki 13 olgunun 10'u kırıklı çıkık, 3' ü burst tipi kırık iken kompresyon kınklılarda ise nörolojik defisiti olan yoktu. Sagittal indeksin ölçümlerine göre değer lendirme yapıldığında; kompresyon kırığında sagittal indeksi preoperatif 14.5°, erken postoperatif 8°, geç postoperatifte ise 14.2° olarak izlerken, burst kınğında bu dağılım sırası ile 17.4°, 9.7°, 14.8°, kınklı-çıkıklarda ise 32.5°, 6.2°, 25° olarak gözlendi. Kanal işgal oranlan kompresyon kınklannda preoperatif ve postoperatif %0 iken burst kınğında %80-%30, kırıklı çıkıklarda ise %80-%40 olarak ölçüldü. Frankelin nörolojik 41skorlamasına göre, nörolojik defisitli 27 olgunun 17' sinde iyi yönde değişim izlenirken, 10 olguda değişiklik gözlenmedi. Komplikasyonlardan en sık vida eğilmesi görüldü (%19.2). Sonuç olarak instabil torako-lomber vertebra kırıklarında, kırığın redükte edilmesi, mekanik ve nörolojik stabilitenin sağlanması, sagittal konturun ve korreksi- yonun oluşturulması, nörolojik kanalın hacminin arttırılması ve nörolojik iyileşmenin oluşabilmesi için erken cerrahi tedavinin yapılması gerekmektedir. Böylece, fuzyon ve erken mobilizasyon ve/veya rehabilitasyon sağlanmış olacaktır. 42