Türkiye`de günlük yağışların sınıflandırılması

Abstract

Bu tez çalışmasının konusu, `Türkiye'de Günlük Yağışların Sınıflandırılmasıdır`. Çalışmada kullanılan yaklaşım Negatif-Olmayan Matris Faktör Analizi (NMF) yöntemidir. NMF, Coğrafya biliminde uygulanan ilk çalışmadır. Çalışmada 1970 – 2011 dönemindeki günlük toplam yağışlar sınıflandırılmıştır. Sınıflandırma aşamasında mekânsal dağılımın daha doğru belirlenmesi amacıyla, istasyon sayısı yüksek tutulmaya çalışılmıştır. Bu doğrultuda 117 adet istasyon kullanılmıştır.Sınıflandırma yönteminin tutarlılığını daha yakından kontrol etmek amacıyla, istasyonların genel tanımsal istatistikleri, ikinci derece trend analizleri, Mann-Kendall anlamlılık testleri ve türdeşlik (homojenlik) testleri uygulandı.Genel tanımsal istatistikler, Mann-Kendall ve Türdeşlik testleri SPSS.18 aracılığı ile yapılmıştır. İkinci derece trend analizi testi ise Minitab.16 aracılığı ile yapılmıştır. Bunun yanında, NMF analizi Java bazlı bir program olan BİONMF ile yapılmıştır. Sonuçta, 7 adet coğrafik anlamda sınıf elde edilmiştir. Çalışmanın sonuçlarının görsel gösterimleri, ArcGIS 10.0 aracılığı ile gerçekleştirilmiştir.Sınıflar arası farklılığın en önemli nedenini, ilgili sınıfların bulunduğu bölgelerin kara-deniz dağılımı, fiziki-coğrafik etmenleri ile meteorolojik sistemlerin alan ve zamana göre değişen etkileri oluşturmuştur. Sınıflara ait alansal sınırların, daha önceden yapılmış olan çalışmalarda görülen yağış rejim bölgeleri ile benzerlik göstermesi, yapılan bu çalışmanın sonuçlarını desteklemektedir.

The subject of this thesis is `Classification of daily precipitation in Turkey`. Non–Negative Matrix (NMF) is used as an approach in this study. NMF is the first employing method in the science of Geography. The daily total rainfall during the period between 1970 – 2011 was classified in this study. During the classification, in order to determine more accurate spatial distribution, the number of stations have kept high. In accordance with. 117 stations were used.In order to control the consistency of classification methods more closely; general descriptive statics of the stations, second degree trend analysis, Mann-Kendall significance tests and Run tests were performed.General descriptive statistics were carried out with Mann-Kendall and Run tests SPSS 18. The second order trend analysis were done via the Minitab 16. Besides, NMF analysis was performed with the Java based program called as BİONMF. As a result, 7 classifications were obtained as a geographical meaning. The visual out comes of the study were mapped by the software of ArcGIS 10.0.The most important reason of the differences between the classes could be the affects of land-sea distribution, physical-geographical factors and the affects which changes according to area and time. The similarities between the territorial boundaries of classes and the rainfall regions belong to the previous class researches support the result of this thesis.