Pre-emptif uygulanan intravenöz, spinal ve epidural morfinin erken postoperatif analjezi ve stres yanıt üzerine etkileri

Abstract

Ill ÖZET Bu çalışmada, preemptif uygulanan İV, spinal ve epidural morfinin erken postoperatif dönemdeki analjezik tüketimi ve stres yanıt üzerine etkilerini belirlemek amaçlandı. Alt batın operasyonu uygulanacak ASA I-II grubuna giren 60 hasta rastgele üç gruba ayrıldı. Grup I'e indüksiyondan 5 dk. önce 5 mg İV morfin, Grup II'ye indüksiyondan 5 dk önce 0,5 mg intratekal morfin, Grup III'e indüksiyondan 30 dk önce 5 mg epidural morfin uygulandı. Anestezi indüksiyonu 0,1 (ug/kg fentanil ve 4-7 mg/kg tiopental sodyum ile sağlandı. Kas gevşemesi ise 0,1 mg/kg vekuronyum ile sağlandı. İdamede %l-2 sevofluran ve % 50 02/N20 kullanıldı. Pre ve postoperatif dönemde hastaların hemodinamik parametreleri ve postoperatif dönemde hemodinamik parametreler, VAS (Visual Analog Pain Skala) değerleri, ilk analjezik ihtiyaç zamanlan ve total analjezik tüketimi kaydedildi. Ayrıca stres yanıtı değerlendirmek için preoperatif dönemde ilaçlar uygulanmadan önce, peroperatif 30. dakika ve postoperatif 2. saatte olmak üzere üç kan örneği alındı. Çalışmada VAS değerleri spinal ve epidural grupta İV gruba göre postoperatif tüm zamanlarda daha düşük bulundu (P<0,05). İlk analjezik ihtiyaç zamanı ve total analjezik tüketimi spinal ve epidural grupta İV gruba göre daha düşük bulundu (P<0,05). Stres hormonları ve glukoz değerleri spinal ve epidural grupta İV gruba göre daha düşük bulundu (P<0,05). Sonuç olarak preemptif uygulanan spinal ve epidural morfinin postoperatif ağrıyı gidermede ve stres yanıtı baskılamada İV gruba göre etkili oldukları tesbit edildi. Anahtar Kelimaler: Preemptif analjezi, Morfin, Spinal analjezi, Epidural analjezi, İV analjezi, Stres yanıt

IV SUMMARY In this study, it was aimed to detect the preemptively used intravenous, spinal and epidural morphine's effects on analgesic consumption and stress response at the postopeative time. The sixty patients of ASA I-II that were scheduled to go under lower abdominal surgery, divided into three random groups. Group I were given 5 mg iv morphine 5 minutes before induction. Group II were given 0.5 mg intratechal morphine 5 minutes before induction. Group m were given 5 mg epidural morphine 30 minutes before induction. Anesthesia induction conducted with 0.1 mg/kg fentanyl and 4-7 mg/kg thiopenthal sodium. Muscle relaxation conducted with 0.1 mg/kg vecuronium. For continuation 1-2% sevoflurane and 50% N2O were used. The hemodynamic parameters recorded pre and postoperatively, and the hemodynamic parameters, VAS (visuel analog pain scale) scores, the time of the first need of analgesic drugs and total analgesic consumptions recorded postoperatively. Then, three blood samples were taken to evaluate the stress response before using drugs at preoperative time, peoperatively 30 th minute, and postoperatively 2nd hour. The VAS scores were lower at the spinal and epidural groups than intravenous group at all times (p<0.05). The time of the first need of analgesic drugs and total analgesic consumption were lower at the spinal and epidural groups than intravenous group (p<0.05). Finally it was detected that the preemptively used spinal and epidural morphine usages are more effective than intravenous group for supressing stress response and postoperative pain. Keywords: preemptive analgesia, morphine, spinal analgesia, epidural analgesia, intravenous analgesia, stress response.