Kırsal alanlarda kurulan büyük ölçekli sanayi işletmelerinin kırsal kalkınmaya etkisi: Mahmudiye köyü (Ezine) ve çevresi

Abstract

Kırsal kalkınma kavramı, dünyada giderek önem kazanan konulardan biri haline gelmiştir. Kırsal kalkınma, genel olarak kentlere göre sosyo-ekonomik açıdan geri kalmış kırsal alanların durumunun iyileştirilmesini hedeflemektedir. Bu nedenle günümüzde birçok ülkede kırsal kalkınma planları yapılmaktadır. Türkiye'de de Cumhuriyetin ilanından bu yana birçok kırsal kalkınma planı uygulanmıştır. Bu planlar genellikle hükümet politikalarında, beş yıllık kalkınma planlarında ve siyasi parti programlarında yer almıştır. Türkiye'de uygulanan planlarda daha çok tarımsal üretimin arttırılması amaçlanmış ancak kırsal halkın yaşadığı alanda kalkındırılması hedefine ulaşılamamıştır. Planların merkezden yapılması, halka indirgenememesi, kırsal alanların yeterince araştırılmaması ve kırsal alanın potansiyelinin dikkate alınmaması gibi nedenler planların başarısızlıkla sonuçlanmasında etkili olmuştur. Bu çalışmada kırsal alanlarda kurulan sanayi tesislerinin kırsal kalkınma ve kırsal istihdam üzerindeki etkisi incelenmiştir. Bu tesislere bir örnek olarak Çanakkale ili Ezine ilçesine bağlı Mahmudiye köyünde kurulan büyük ölçekli sanayi işletmesi Akçansa Çimento Fabrikası'nın, çevresinde ortaya çıkardığı etkiler incelenmiştir. Sanayi tesisinin etkilerinin belirlenebilmesi amacıyla fabrika çevresindeki köylerde arazi çalışmaları yapılmış ve anket uygulanmıştır. Anket uygulamasında genel olarak sanayi tesisinin kurulmasından önceki ve sonraki durum karşılaştırılmıştır. Anketlerden elde edilen veriler ise SPSS 23 programında analiz edilmiştir. İnceleme alanının haritalarının hazırlanmasında ve yorumlanmasında Arc-GIS 10.3 CBS yazılımı kullanılmıştır. Anket bulgularına göre sanayi tesisi inceleme alanında istihdam ve gelir artışı sağlamıştır. Bunun yanı sıra bölgedeki eğitim, ulaşım gibi bazı hizmetlerin gelişmesini sağlayarak kırsal kalkınmayı olumlu etkilemiştir. Sanayinin bu etkilerine bağlı olarak sanayiden etkilenen köylerde kırdan kente göçün azaldığı görülmüştür. Ayrıca sanayi tesisinin bulunduğu alanda bazı çevresel sorunlar tespit edilmiş ve bu sorunlara yönelik çözüm önerileri geliştirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Kalkınma, Kırsal Kalkınma, Kırsal Sanayi, Kırsal İstihdam

The concept of rural development has become one of the increasingly important issues in the world. Rural development, in general, aims to improve the status of the rural areas that are lagging behind compared to the cities in terms of socio-economics. For this reason, many countries prepare rural development plans today. Many rural development plans were applied since the proclamation of the republic in Turkey. These plans are often found in government policies, in five-year development plans, and in political party programs. The plans implemented in Turkey were mostly aimed to increase agricultural production however the goal of developing has not been achieved in areas where rural people live. The reasons, such as making plans from the center, not being able to be reduced to the public, insufficient investigation of rural areas, and neglect of the potential of the rural area have caused failure of the plans.In this study, the effects of industrial facilities that have been established in rural areas on rural development and rural employment have been examined. As an example of these facilities, the effects of the large-scale industrial plant Akçansa Cement Factory, which was established in Mahmudiye village of Çanakkale province in Ezine district, were investigated. In order to determine the effects of the industrial plant, field and survey studies have been performed in villages which are around the plant. In the survey study, the situation before and after the establishment of the industrial plant was generally compared. The data obtained from the surveys were analyzed in the SPSS 23 program. Arc-GIS 10.3 GIS software was used for the preparation and interpretation of the maps. According to the findings of the survey, the industrial facility provided employment and income growth in the field of investigation. In addition to this, it has been effective in the development of some services such as education, transportation in the region. Due to these influences of the industry, it has seen that in-migration from the countryside to the city has decreased in the industrialized villages. In addition, some environmental problems have been identified in the field where the industrial plant is located and solutions for these problems have been developed.Keywords: Development, Rural Development, Rural Industry, Rural Employment