Epileptik hastalarda ghrelin düzeyinin belirlenmesi ve ghrelin düzeyinin nöbet oluşumundaki etkileri

Abstract

Epilepsi çocukluk çağının en sık görülen nörolojik hastalıklarından biridir. Epileptik nöbetlerin ve Antiepileptik İlaçların (AEİ) hormon düzeylerinde değişikliklere yol açabileceğini gösteren çalışmalar olduğu gibi, hormonların da nöbet aktivitesi üzerine etkili olabileceğini ileri süren çalışmalar mevcuttur. Ancak, epileptik nöbet ve AEİ ile endokrin sistem arasındaki ilişki henüz tam olarak açıklığa kavuşmamıştır. Ghrelin (GHR), büyüme hormonu salgılatıcı etkisi olan, enerji dengesi, besin alınımı ve uykunun düzenlenmesinde rol oynayan bir hormondur. Hayvan modellerinde, GHR'nin nöropeptid Y (NPY) ve Gama-amino bütürik asit (GABA) sentezini artırarak endojen antiepileptik etkisi olduğu gösterilmiştir. Farklı çalışmalarda ise; potasyum kanallarını etkileyerek, uyku düzenini bozarak ve/veya büyüme hormonu düzeylerini arttırarak, epileptik nöbeti tetiklediği bildirilmiştir.Çalışmamızda; epileptik çocuklarda GHR düzeylerini belirlemeyi, bu düzeylerin epileptik nöbet oluşumuna etkisini, ayrıca valproik asit (VPA) tedavisinin yan etkileri arasında sayılan ağırlık artışının GHR ile ilişkisini araştırmayı amaçladık.Cumhuriyet Üniversitesi Hastanesi Çocuk Nörolojisi Polikliniği'ne başvuran ve epilepsi tanısı ile takip edilen 71 hasta çalışma grubunu oluşturdu. Kontrol grubu olarak da benzer yaş grubundan 29 sağlıklı çocuk alındı. Çalışma ve kontrol grubunu oluşturmadan önce yerel etik kurul onayı alınarak, aileler çalışma hakkında bilgilendirildi ve ayrıntılı onam formu dolduruldu. Tüm çocukların boy ve ağırlıkları ölçüldü, Vücut Kitle İndeksleri (VKİ) hesaplandı. Sekiz-on saatlik açlık sonrası alınan serum örneklerinde; lipit profili ve GHR düzeyleri bakıldı.Epileptik çocukların 33'ü kız, 38'i erkek, yaşları ise 6 ay 12 yıl (7,06±4,00) yıl arasında değişiyordu. GHR düzeyi; epileptik çocuklarda 254,06±183,78 pg/ml, kontrol grubunda 139,42±65,54 pg/ml saptandı. Gruplar karşılaştırıldığında, epileptik çocukların GHR düzeyi kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı yüksek bulundu (p<0,05).Hastaların %36'sı VPA tedavisi alıp en az 6 aydır nöbet geçirmeyen, %35'ide yeni tanı almış epileptik olgulardı. VPA tedavisi alan hastalarda GHR düzeyi: 267,30±189,25 pg/ml, tedavi almayan grupta ise, 240,83±179,93 pg/ml idi. İki grup arasında anlamlı fark saptanmadı (p>0,05).Ayrıca kontrol grubu, VPA tedavisi alanlar ve ilaç kullanmayan hastalar boy, ağırlık, VKİ ve lipit profili açısından değerlendirildiğinde gruplar arasında anlamlı fark gözlenmedi (p>0,05).Çalışmamızın sonuçları; GHR'nin endojen antiepileptik etkisinin olmadığını, aksine nöbet oluşumuna katkısı olabileceğini, ayrıca VPA tedavisi ile ilişkili tartı alımında rolü olmadığını düşündürmektedir. Ancak bu etkilerin değerlendirilmesinde daha uzun süreli, daha fazla hastanın katıldığı kontrollü klinik ve deneysel çalışmalara ihtiyaç vardır.

Epilepsy is one of the most frequent neurological diseases of childhood. There are not only studies demonstrating that epileptic attacks and Antiepileptic Drugs may result in changes on hormone levels but also studies suggesting that hormones may be influential on attack activity. However, the relationship between epileptic attacks and Antiepileptic Drugs and endocrine system has not been clarified yet. Ghrelin (GHR) is a hormone which allows for growth hormone release and plays a role in energy balance, food intake and regular sleep routine. In animal models, it has been proved that GHR has an endogenous antiepileptic effect by increasing the synthesis of neuropeptide Y (NPY) and Gama-amino butyric acid (GABA). In different studies, however, it has been stated to trigger epileptic attacks by affecting potassium channels, disturbing regular sleep routine and/or increasing the level of growth hormones.The objective of this study was to determine GHR levels in epileptic children and to research the effect of those levels on the formation of epileptic attacks and the relationship between GHR and weight gain, which is regarded to be one of the adverse effects of valproic acid (VPA) treatment.71 patients who had applied to the Children?s Neurological Disease Clinic of Cumhuriyet University Hospital and given medical treatment with the diagnosis of epilepsy comprised of the study group. On the other hand, the control group included 29 healthy children from similar age group. Prior to the creation of the study group and the control group, the approval of the local ethical committee was obtained; families were informed about the study and informed consent forms were completed. The heights and weights of all children were measured and their Body Mass Indexes (BMI) were calculated. In the serum samples taken after an eight- or ten-hour hunger, their lipid profiles and GHR levels were observed.Of the epileptic children, 33 were girls and 38 were boys; their ages varied between 6 months and 12 years (7,06±4,00). GHR level was determined to be 254,06±183,78 pg/ml in the epileptic children and 139,42±65,54 pg/ml in the control group. In a comparison of the groups, GHR level of the epileptic children was found to be statistically and significantly higher than that of the control group (p<0,05).36% of the patients had previously received VPA treatment and had not have any epileptic attacks for at least 6 months while 35% of the patients had just been diagnosed to be epileptic. GHR level was 267,30±189,25 pg/ml in the patients who had previously received VPA treatment and 240,83±179,93 pg/ml in the patients who had not received any treatment. No significant difference was determined between the two groups (p>0,05).Furthermore, no significant difference was determined between the groups when the control group, the patients who had previously received VPA treatment and the patients who had not taken any drugs were evaluated according to weight, BMI and lipid profile (p>0,05).Results of the study indicate that GHR does not have an endogenous antiepileptic effect; on the contrary, it may have a contribution to the formation of epileptic attacks; and it does not play a role in weight gain in association with VPA treatment. However, longer-termed controlled clinical and experimental studies in which more patients participate are needed for the evaluation of the said effects.