Sfenoid sinüs ilişkili anatomik varyasyonlarda cinsiyet ve taraf ilişkisinin bilgisyarlı tomografi ile değerlendirilmesi

Abstract

Fonksiyonel endoskopik sinüs cerrahisi (FESC)' nin sık ve tecrübeyle paralel olarak sınırlarının genişleyerek uygulanması, cerrahi öncesinde anatominin ve mevcut patolojinin çok iyi bilinmesini zorunlu kılmaktadır. Bu çalışmada paranazal sinus bilgisayarlı tomografilerinde (PNS-BT) sfenoid sinüs bölgesindeki anomaliler ile patolojik bulgular arasındaki ilişki incelenmiş ve sfenoid sinüse ait varyasyonlar belirlenmeye çalışılmıştır.Kasım 2008 ? Mart 2009 tarihleri arasında Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji polikliniğinde PNS-BT çekimi yapılan toplam 200 olgu (100 kadın, 100 erkek) bu çalışmaya dahil edilmiştir. Bilgisayar Tomografi (BT)' de kemik doku anomalileri (pterigoid çıkıntı ve anteriyor klinoid çıkıntı pnömatizasyonu, vidiyan kanal, foramen rotundum ve internal karotis arter (İKA) kemik kanal protrüzyonu, Onodi hücresi, multiple septasyon) ve yumuşak doku patolojileri (mukozal kalınlaşma) incelenmiştir.Sinüsler çift taraflı olarak değerlendirildiğinde 200 BT' nin 400 tarafı incelenmiş ve muhtelif patolojiler gözlenmiştir. Olgularımızın % 36.75' inde pterigoid çıkıntı, % 21.25' nde anteriyor klinoid çıkıntı pnömotizasyonu; % 34.25 'inde vidiyan kanalın, % 17.5' inde foramen rotundumun, % 12.75' inde İKA'nın sfenoid sinüs içine protrüzyonu; % 8.25' inde onodi hücresi, % 11.25' inde multipl septasyon, % 16.75' inde mukozal kalınlaşma saptanmıştır. Çalışmamızda sfenoid sinüs pnömotizasyonu arttıkça sinüse komşu damar ve sinir yapılarının sinüs içine projeksiyonunun arttığı saptanmıştır.Sfenoid sinüs anatomisinin varyasyondan zengin olması bu bölgeye yönelik cerrahi müdahaleyi güçleştirebilmektedir. FESC öncesinde anatomik varyasyonların belirlenmesi ve ameliyat sırasında oluşabilecek muhtemel komplikasyonları öngörmek açısından PNS-BT' nin önemini vurgulamak amaçlanmıştır.

The functional endoscopic sinus surgery has been used widely with parallel to the practice. This situation makes it obligatory to know the preoperative anatomy and pathology of the sinus. In this study, the relationship between sphenoid sinus anomalies and pathological findings was investigated and variations of this sinus was tried to be detected on computed tomographic imaging of the paranasal sinuses.A total of 200 patients (100 women, 100 men) were evaluated at Department of Radiology, Cumhuriyet University Faculty of Medicine between November 2008 and March 2009.Bony anatomic variations (pneumatization of the pterygoid and anterior clinoid process, protrusion of the vidian canal, foramen rotundum and internal carotid artery (ICA), Onodi cell, multiple septation) and mucosal anomalies (mucosal thickening) were detected on CT scans. When 200 CT scans of the sinuses were evaluated bilaterally, some kinds of pathologies were detected on 400 sides.Pterygoid process, anterior clinoid pneumatization were found in 36.75 % , 21.25 % of the cases respectively. Vidian canal, foramen rotundum, ICA projection into the sphenoid sinus were found in 34.25 %, 17.50 %, 12.75 % of the cases respectively. Onodi cell, multiple septation, mucoseal thickening of the sphenoid sinus were detected 8.25 %, 11.25 %, 16.75 % of the cases respectively. In our study, we found that the projection of adjacent vessels and nerves were increased into the sphenoid sinus as the pneumatization of the sinus increased. Many variations of the sphenoid sinus makes it hard to operate on this region.The importance of the computed tomography of the paranasal sinuses was stated once as to diagnose the anatomical variations early and to suppose the possibility of complications.