Hastasına evde bakım verenlerde stres düzeyi ve stresle başa çıkmada sosyal desteğin etkisi

Abstract

Tanımlayıcı nitelikte olan bu çalışma hastasına evde bakım verenlerin sosyo demografik özelliklere göre stres düzeyini ölçmek ve stresle başa çıkmada sosyal desteğin etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini Ocak- Mart 2019 tarihleri arasında Vize Devlet Hastanesi Evde Sağlık Hizmetleri Birimine kayıtlı ve araştırmaya dahil edilme kriterlerine uygun 120 bakım veren oluşturmuştur.Veriler; `Bakım Veren Tanıtım Formu`, `Bakım Verenin Stres Ölçeği`, `Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği` ve `Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği` kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde IBM SPSS for Windows 21.00 paket programı kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişki korelasyon analizi ile incelenirken Kolmogorov-Smirnov, MAnn-Whitney U, Kruskall-Wallis H testi ile analiz edilmiştir. Araştırmaya katılan bakım verenlerin Bakım Verenin Stres Ölçeğine göre puan ortalaması 6,83±2,11, Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeğine göre puan ortalaması 48,39±12,35, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Düzeyi Ölçeğine göre puan ortalaması 83,26±4,98 olarak belirlenmiştir. Bakım verenlerin stres düzeyini; eğitim durumunun, kiminle yaşadığının, aylık gelir durumunun ve hastasına evde bakım verme süresinin etkilediği tespit edilmiştir (p<0,05). Stres düzeyi ile stresle başa çıkma tarzları arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki belirlenmiştir (r= 0,154) (p<0,05). Kendine güvenli yaklaşım tarzı ve iyimser yaklaşım tarzı arttıkça stres düzeyinin azaldığı, çaresiz yaklaşım tarzı ve boyun eğici yaklaşım tarzı arttıkça stres düzeyinin arttığı görülmüştür (p<0,05). Stres düzeyi ile çok boyutlu algılanan sosyal destek düzeyi arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir (r= -0,715) Özel bir insanın ve ailenin desteği arttıkça stres düzeyinin azaldığı görülmüştür (p<0,05).Sonuç olarak bakım verenlerin stresle başa çıkma tarzları ve algıladığı sosyal desteğin stres düzeyini etkilediği belirlenmiştir. Sağlık hizmetlerinde görev alan hemşireler tarafından bakım verenlerin stres düzeyini azaltacak ve algılanan sosyal desteği artıracak faktörlerin değerlendirilmesi, bu konuda gerekli eğitim ve danışmanlık programlarının düzenlenmesi önerilmiştir.Anahtar Kelimeler: Hemşirelik, Evde Bakım Hizmetleri, Stres, Stresle BaşaÇıkma, Algılanan Sosyal Destek

This descriptive study was conducted with the aim of to measure the stress level of home caregivers according to socio-demographic characteristics and to determine the effect of social support on coping with stress. The sample of the study consisted of 120 caregivers registered to Vize State Hospital Home Health Care Unit between January-March 2019 and in accordance with the inclusion criteria.Data was collected by means of `Caregiver Introduction Form`, `Caregiver Stress Index`, `Stress Coping Styles Scale` and `Multidimensional Perceived Social Support Scale. IBM SPSS for Windows 21.00 package program was used for data analysis. The relationship between the variables was analyzed by correlation analysis and Kolmogorov-Smirnov, MAnn-Whitney U and Kruskall-Wallis H test were used for analysis. The mean score of the caregivers participants in the study according to the Caregiver Stress Index was 6,83 ± 2,11, the mean score of the Coping Styles Scale was 48,39 ± 12,35, and the mean score of the Multidimensional Scale of Perceived Social Support was 83,26 ± 4,98. Stress level of caregivers; It was determined that stress level of caregivers was affected by education level, whom they lived with, monthly income and duration of care at home (p <0,05). A significant positive correlation was found between stress level and coping styles (r = 0,154) (p <0,05). It was seen that stress level decreased while self-confidence and optimistic approach increased, and also stress level increased when hopeless approach and submissive approach increased (p <0,05). A significant negative correlation was found between the stress level and the multi-dimensional perceived social support level (r = -0,715).It was also determined that stress level went down with the support from family and a certain person (p< 0,05).As a result, it was determined that caregivers coping with stress and perceived social support affect stress level. It was recommended by nurses in health services to evaluate the factors that will reduce the stress level of caregivers and increase perceived social support, to organize necessary training and consultancy programs.Keywords: Nursing, Home Care Services, Stress, Coping with Stress, Perceived Social Support