Contract management in humanitarian supply chains

Abstract

Son dönemde yaşanan afetlerin sıklığında gözlemlenen artış neticesinde organizasyonlar ve enstitüler tarafından afet durumunda ürün sağlayabilmek adına çalışmalar yapılmaktadır. Buna rağmen doğal afet durumlarına yönelik tedarik zinciri uygulaması, gelişmişlik olarak ticari tedarik zincirinin yaklaşık yirmi yıl gerisindedir. Tedarik zincirinin geliştirilmesi ve optimize edilmesi kapsamında geliştirilen modeller literatürde bulunmaktadır. Fakat kontrat yönetiminde çalışma sayısı ve kapsamı açısından literatürde açık alanlar bulunmaktadır. Çalışmanın özgün modeli olan geri ödeme kontrat modeli literatürde ilk kez uygulanmıştır. Model oluşturulurken aniden gerçekleşen doğal afet durumu göz önünde bulundurulmuş ve parametreler buna göre belirlenmiştir. Kapsam olarak ticari tedarikçi ve kar amacı gütmeyen kuruluş arasındaki ticari ilişki incelenmiştir. Model tek tedarikçi ve tek kar amacı gütmeyen kuruluş arasındaki ticari ilşkiyi incelemktedir. İki farklı kontrat modeli (opsiyon kontratı ve geri ödeme kontratı) uygulaması yapılarak koordinasyon sağlanıp sağlanamadığı gözlemlenmiştir. Stokastik model afet sonrası etkilenen nüfusa sağlanan miadsız ürünler üzerine oluşturulmuş ve baz olarak gazeteci çocuk modeli kullanılmıştır. Afet öncesi ve sonrası getirinin farklı olacağı ve kurban sayısında azalma gözlemlenebileceği göz önünde bulundurularak afet öncesi ve sonrası gelir iki farklı parametre olarak kullanılmıştır. Koordine olmayan ilk duruma göre karşılaştırılmaları yapılarak kazan-kazan sağlanıp sağlanamadığı ve kazan kazan durumunun hangi şartlar altında var olacağı değerlendirilmiştir.Numerik değerlendirmeler yapılırken `emdat.com` sitesinden gerçek datalar alınarak parametrelerin ve değişkenlerin dağılımına bakılmış ve buna göre data üretilerek model üzerinde uygulaması yapılmıştır. ANOVA testi kullanılarak, uygulanan kontratlar sonucunda tarafların aldıkları kar düzeyinde önemli derecede bir farklılık olup olmadığı araştırılmış ve hangi kontratta ortaklaşa karar alınabileceği gözlemlenmiştir. Kar amacı gütmeyen yardım kuruluşları açısından opsiyon ve geri ödeme kontratı arasında önemli derecede bir farklılık olmadığı ispatlanmış ve gözlemlenmiştir. Fakat tedarikçi açısından değerlendirmede opsiyon kontratının ortalama kar açısından geri ödeme kontratına göre daha yüksek değerler verdiği saptanmıştır. Bu durumda, her iki tarafın da opsiyon kontratında anlaşma ihtimali daha yüksek görünmektedir.

There is an increasing trend in the frequency of disasters in recent years. Organizations and institutions struggle to provide products and donations after disasters strike. However, when comparing humanitarian supply chain to commercial supply chain, it can be observed that humanitarian supply chain is approximately twenty years behind.Some models are developed for optimizing humanitarian supply chains, but there is a gap in the literature for coordination with contracts. Contract models may be applied in different aspects. For this study, `humoneytarian` relation between NGO and commercial supplier is under scope. Two different contract models (option contract and reimbursement (cost sharing) contract) are applied to see whether it is possible to coordinate humanitarian supply chain. Originality of the study is based on reimbursement contract as there is no example of application before in literature. Stochastic model in the study is mainly based on classical newsvendor model and on non-perishable goods that are provided to victims just after the disaster occurs. For revenue value of NGO, it has been assumed that the revenue will be different between just after disaster strikes and after some time. This is a natural fact of decrease in victim number and dissatisfaction by time. Therefore, revenue may be thought as a decreasing value by time. Model is applied for sudden onset natural disasters which causes an unstable demand.Results are evaluated by numerical examples and interpretations are made with statistical methods. For numerical data `emdat.com` is used as a source which includes real data of disasters for many countries. Past 15 years of Turkey data is used for this study. As statistical method To understand if there is a significance profit difference between contracts for sides or not, statistical methods were applied. One-way ANOVA is used, and as a result it is understood that for NGO there is no statistically significant difference between two contract types, however supplier will most probably choose option contract as the average profit is higher and there is a significant difference between average profit values of option and reimbursement contract. This leads the result that under given scenarios option contract will be the one which provides an eagerness for both sides.