Bandırma ve çevresinde halk inanışlarının dinler tarihi açısından değerlendirilmesi

Abstract

İnsan, fıtratı gereği inanma ihtiyacı olan sosyal bir varlıktır. Bu nedenle, insan ve din ayrılmaz bir bütündür. Sosyal bir kimliğe sahip olan insan, zaman zaman içerisinde doğup büyüdüğü toplumun kültürünü, örf ve adetlerini, gelenek ve göreneklerini, inanç ve pratiklerini, egemen dinin, birtakım uygulamalarıyla birleştirmiştir. Böylece, dinin inanç ve pratikleriyle harmanlanarak vücut bulan ve `Halk İnançları` şeklinde ifade edilen, bir inanç yapısı ortaya çıkmıştır. Halk inançları, bir yandan zamanla toplum tarafından kabul gören ortak değerlere dönüşürken, diğer yandan dinin algılanışının ve pratize edilişinin kodlarını bize sunar. Bir toplumu değerlendirebilmek için toplum, bütün yönleriyle ele alınmalıdır. Halk inançları da bu kapsamda ele alınması gereken konuların başında gelmektedir. Bu bağlamda, Bandırma ve çevresinde tespit edilen halk inançları çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Çalışmanın kapsamı, Bandırma topografyası ile sınırlandırılmıştır. Halk inançları, bir bölgede yaşayan halkın, öteden beri inandığı ve yazılı kaynaklardan ziyade, sözlü aktarımlar aracılığıyla öğrendiği ve uyguladığı inançlardır. Aynı zamanda bu inançlar, toplumsal bir hafıza oluşturmanın yanında, geçmiş ve geleceğe açılan bir köprü görevi de ifa eder. Bandırma topografyasında var olan halk inançlarını ve uygulamalarını, geçiş ritüelleri ekseninde yazılı bir hale getirerek, gelecek kuşaklara sağlıklı bir şekilde aktarımının sağlanması, aynı zamanda da toplumsal hafızayı diri tutması bakımından önemlidir. Bandırma topografyasında yer alan halk inançlarını Dinler Tarihinin de kullanmış olduğu metodolojiyle ele almak, sonraki çalışmalara ışık tutacağı kanaatindeyiz. Bandırma topografyasında yer alan halk inançları, kitabi ve resmi dinin inanç sisteminden ziyade, halk dindarlığı formunda tezahür ederken, geleneksel inançlarla kitabi ve resmi inançların bir arada olduğu formlar da yer almaktadır. Genç nüfusa oranla, yaşlı nüfus içerisinde ve eğitim düzeyi yüksek kimselerde halk inançlarının pratikleri görülmektedir. Anahtar Kelimeler: Bandırma Halk İnanışları, Hurafeler, Halk Kültürü, Sivil İnançlar, Popüler Dindarlık, Kültler.

Man is a social entity that needs to believe because of his/her nature. Therefore, man and religion are inseparable. A person who has a social identity occasionally has combined the culture, customs, traditions, beliefs, practices of the society in which he was born, with certain practices of the sovereign religion. Thus, a belief structure, which is embodied by blending with the beliefs and practices of religion, arised and named as `Folk Beliefs`.On the one hand, folk beliefs turn into common values accepted by society, on the other hand, folk beliefs offer us the codes of the perception and practices of religion. In order to evaluate a society, society should be considered in all its aspects. Folk beliefs are among the issues that need to be addressed in this context. Eventually, folk beliefs determined in and around Bandırma constitute the subject of the study. The scope of the study was limited to Bandırma topography. Folk beliefs are beliefs that people living in a region have believed in and learned through oral transmissions rather than written sources. At the same time, these beliefs not only create a collective memory, but also serve as a bridge to the past and future. Therefore, it is crucial to ensure that the folk beliefs and practices existing in Bandırma topography are written in the axis of transitional rituals, and that they are transferred to future generations in a healthy way and also keep the social memory alive. We believe that the present study in which the folk beliefs in the topography of Bandırma is approached and discussed with the methodology used in the History of Religions will shed light on the following studies. Folk beliefs in the topography of Bandırma are manifested substantially in the form of folk religiosity rather than the belief system of the book and the official religion, but there are also folk beliefs present in the forms where the traditional beliefs and the official beliefs are merged. Compared to the young population, the practices of folk beliefs are observed in the elderly population and people with high level of education.Key Words: Bandırma Folk Beliefs, Superstitions, Folk Culture, Civil Beliefs, Popular Religiosity, Cults.