Cumhuriyet Türkiye`sinde buğday ıslahı çalışmaları

Abstract

-45- IX. ÖZET YE ÖMEEİLER Türkiye'de geniş kapsamlı ve bilimsel yöntemlere dayalı çeşit geliştirme çalışmalarına Cumhuriyet dönemin de başlanmıştır. 1925'lerden sonra kurulan tohum Islah istasyon'larında, genellikle yerel çeşitlerden yada populasyonlardan yapılan seleksiyonlarla birçok yeni çeşit elde edilerek, bunların üreticiye aktarılmasında önemli kat kılarda bulunulmuştur. Su, gübre, ilaç gibi girdilerin az kullanıldığı o dönemde ortaya konulan çeşitler, genellikle düşük verim koşullarına uyum gösteren; verim düzeyleri o günün ölçülerine göre yeterli, çeşitlerdir. Devlet üretme çiftliklerinin (Bugünkü adıyla : Tarım-' işletmelerinin ' büyük desteğiyle tohumları üretilip, çiftçiye dağıtılan bu çeşitlerin, tarımsal üretim artışına ve bir ölçüde de ürün standardizasyonuna katkı olmuştur. '< 1963 yılında çıkarılan 308 sayılı Tohumlukların Tescil, Kontrol ve Sertifikasyonu hakkındaki yasa ve ona ilişkin yönetmenliklerin ortaya konmasıyla, Türkiye'de tohumluk ve çeşit konuları güncellik kazanmış; Seleksiyon ve introdüksiyon yanında, melezleme yöntemiyle de birçok yeni çeşit elde edilmiştir. 1963 öncesi dönemde geliştirilenlerin bir kısmı ve geliştirilmiş çeşitler 1963' ten sonra `tescil` edilmeye başlanmıştır. Son yıllarda tohumluk üretim programlarında buğday çeşidi sayısı çok artmıştır. 1987-88-89 yıllarında tohumluk üretim programına sokulan 25 yeni çeşitten 6'sı tescilli yeni çeşidimiz olup, diğerleri yabancı çeşitlerdir. Bu yeni çeşitlerin bir kısmı ertesi yılın programın dan çıkarılırken; ülkemizde geliştirilmiş olan birçok çeşit, yıllık üretim programındaki yerlerini korkmaktadır.. Çiftimiz kendisine ulaştırılan yeni bir çeşitten maksi mum verim düzeyine henüz ulaşamadan sık sık yeni bir. çeşitle karşılaşmaktadır. Bir kez dağıtılan tohumluğun çeşidi ertesi yıl üretim programından çıkarılsa bile çeşit, yıllarca üretilebilmektedir. Ortaya çıkan bu çeşit enflasyo-40- nu; tohumluk üretimin de, ürün depolama ve standardizasyonunda, iç ve dış ticaretinde güçlüklere yol açmaktadır. Bu bilgiler ışığında Ülke tohumculuğuna daha iyi bir jön. verebilmek için önerilerimizi şu şekilde sıramak mümkündür. 1. Her `îklim ve Tarım Bölgesinde Araştırma Kuruluşları kurulmalı ve bölgeye yönelik yazlık ve kışlık, ekmeklik ve makarnalık yeni çeşitlerin geliştirilmesine çalışılmalıdır 2. Ziraat fakültelerine gereken destek verilerek, çeşit geliştirme çalışmalarında daha. etkin duruma getirilmelidir. 3. Yabancı çeşit yada materyaller öncelikle Islah programlarının başlangıç materyali olarak kullanılmalıdır. 4. Özel sektör makul ölçülerde desteklenmeli bu destek kamu araştırma kuruluşlarının ihmaline ve zararına yol açmamalıdır. Kamu ve özel sektör araştırma kuruluşları arasında hizmet yarısına olumlu yönde zemin oluşturulmalı dır, 5. Yüksek lisans ve Doktora eğitimine daha fazla önem verilerek bu konudaki yetişmiş elaman sayısı artırılmalıdır. 6. Yıllık Tohumluk Programlarımda, adaptasyon yeteneği ve üstünlüğünü kanıtlamış çeşitlere yer verilmeli ve çeşit listesindeki hızlı değişikliklerden kaçınılmalı dır. 7. Geliştirilen yeni çeşitlerle birlikte çiftçiye, geliştirilen yeni üretim tekniklerinin de aktarılması sağlanmalıdır. 8. Üniversiteler, özel kuruluşlar ve Bakanlık araştırma kuruluşlarının eşgüdüm içerisinde çalışmaları sağlanmalıdır.