Tokat ili Zile ilçesi tarım işletmelerinde işgücü mevcudu ve kullanım durumu üzerine bir araştırma

Abstract

79 7. ÖZET Un araştırma Tokat ili Zile ilçesi tara m işletmelerinin işgücü mevcudunu, bu işgücünün kullanım durumunu, tarım işletmelerinde istihdam sorunlarını ve ilgili çözüm önerilerini saptamak amacıyla yapılmıştır. Saptanan amaç doğrultusunda; çalışma, tabakalı tesadüfi örnekleme yöntemi ile seçilen seksenüç adet tarım işletmesinin 1990-1991 üretim dönemine ilişkin işletme sonuçları konusunda kişisel görüşme yöntemiyle toplanan materyal temel olmak üzere hazırlanmıştır. Arazi genişlikleri itibariyle heterojen bir yapıda olması ve büyük bir örnek üzerinde çalışmanın zorluğu yanında, zaman ve maddi olanaksızlıklar nedeniyle yörede bulunan tarım işletmelerinin 1-50 da, 51-100 da, 101 da ve daha büyük olmak üzere üç büyüklük grubuna ayrılması uygun görüldüğünden, örnek hacminin saptanması ve analiz her büyüklük grubu için ayrı ayrı yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; işletmelerde ortalama aile nüfusu 6,98 kişi, yedi ve daha yukarı yaştaki nüfusta okuma-yazma bilenlerin oranı işletmeler ortalamasında % 74,48 olarak saptanmıştır. Aile işgücü potansiyelinin büyük bir kısmını kullanılmayan (atıl) aile işgücü oluşturmaktadır. incelenen işletmelerde kullanılmayan aile işgücü oranı, 1-50 da işletme büyüklük grubunda % 44,77 oranı ile en yüksek, % 41,63 oranı ile 100 da 'dan daha büyük işletme grubunda en düşük80 olmaktadır. Bu oran 51-100 da işletme büyüklük grubunda % 43,11 ve tüm işletmeler ortalamasında % 43, 16 dır. incelenen işletmelerde, aile işgücünün bir kısmı işletme dışında çeşitli alanlarda etkinlik göstermektedir. Aile işgücünden işletme dışında kullanılan işgücünün, aile işgücü potansiyeline oranı, işletme büyüklük grupları itibariyle % 6,61-10,99 arasında değişmekte ve işletmeler ortalamasında % 9,91 olmaktadır. Bunun yanında işletmelerde ücretli işgücü kullanımına da yer verilmektedir, işletmeler ortalamasında ücretli işgücü kullanma oranı % 4,63 olarak saptanmıştır. Bu araştırma sonucunda, incelenen işletmelerin üretim etkinliklerini, üretim kaynaklarının daha etkin olarak kullanıldığı optimal bir üretim planına yer vermeden sürdürmeleri ve yörede gereksinmeden fasla alet-ekipman varlığının bulunması nedeniyle tarımda kullanılmayan işgücü miktarının arttığı anlaşılmıştır. Ayrıca nüfus artışı nedeni ile her yıl işgücüne katılanlar sayısı, yaratılan istihdam alanının üstünde kalmakta bu nedenle de işgücü fazlası ortaya çıkmaktadır.

81 SUMMARY The purpose of this study in Zile town in the Tokat center is to fix the labour existance and employing the labour of the farms, the employment problems of the farms and to fix the purposes of them. Through this purpose, this study is prepared through the material that were taken by face to face interviews inclined the farm results that belongs to 1990-1991 cropping period from 83 farms by means of stratified random sampling. The farms in the area is grouped in case of 1-50 da, 51-100 da, 101 and more da because of some problems line the heterogenous structure of the land by means of widths, and the impossibility of material things so fixing the bigness of sampling and analysis are different for each group. According to the conclusions of the study, the avarage of family size is 6,98 the percentage of literate persons fixed seven or more years of age is 74,48 percent, rate a large portion of family labour is remaining unused. A greatest portion of family labour potential is consist of unused family labour. The portion of unused labour 44,77 percent at 1-50 da which is the greatest group and with 41,63 percent is the smallest group at 100 da and more. This ratio is 43,11 percent at 51-100 da and 43,16 percent at the whole farm wareges.82 A part of family labour of the studied farm is used in outside of the farms at different sectors. The ratio of the outside labour to the family potential labour is changed between 6,61 percent and 10,99 percent by means of farm groups and the avarage percent is 9,91. Beside this there is wage earners at the farms and its ratio is 4,63 percent. it is understood that farming is carried without an optimal pruduction p^lan which in the optimal used of production resources and there is a need less mechanisation so the unusage labour in agriculture is increasing.