Kangal termik santralı uçucu küllerinin kimyasal ve çevresel olarak incelenmesi ve değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi KANGAL TERMİK SANTRALI UÇUCU KÜLLERİNİN KİMYASAL VE ÇEVRESEL OLARAK İNCELENMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ Sema SOFTA Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Anabilim Dalı Danışman : Prof. Dr. Raif GÜLER Bu çalışmada Kangal Termik Santralı' nın baca çıkışı ve atık sahasından 1995 ve 1996 yıllarında alınan uçucu kül örneklerinin fiziksel, mineralojik ve kimyasal yapılan ile çevresel etkileri incelendi. Örneklerin yoğunluk ve tanecik boyut dağılımı saptandı. Mineralojik analizleri XRD ile belirlendi. Küllerin camsı yapının dışında başlıca kuvars, kireç, hematit, limonit, albit, kalsit ve anhidrit mineralleri içerdikleri saptandı. Atık sahası örneklerinin bunlara ek olarak kalsit ve jips içerdikleri bulundu. Örneklerin kimyasal analizleri XRD, AAS ve gravimetrik yöntemlerle yapıldı ve %36-42 Si02, %25-30 CaO, %5-7 Fe203, % 12-15 AI2Q3, %2-3 MgO, %5-7 SO3 ve yaklaşık %2 C içerdikleri saptandı. Öte yandan Zn, Pb gibi toksik metal derişimlerinin yerkabuğu ortalamasının 2-3 katı düzeyinde olduğu ve ayrıca Sr, Ba ve Zr metallerinin yerkabuğu ortalamasına göre 8- 10 kat daha derişik olduğu saptandı. Çevresel etkilerini araştırmak amacıyla su, asidik çözelti ve TCLP çözeltileriyle yürütülen liçing çalışmaları sonucunda kısa vadede çevre sularına önemli bir toksik metal liçingi olmadığı saptandı. Anahtar kelimeler: Uçucu kül, çevre kirliliği, katı atık.

ii SUMMARY MSc. Thesis CHEMICAL AND ENVIRONMENTAL INVESTIGATION AND EVALUATION OF KANGAL THERMÎC POWER PLANT FLY ASH Senia SOFTA University of Cumhuriyet Graduate School of Naturel and Applied Sciences Department of Chemistry Supervisor: Prof. Dr. Raif GÜLER In this study, it has been investigated physical, mineralogic and chemical characteristics and environmental impacts of fly ash samples collected from chimney- outlet of Kangal Thermic Power Plant and disposal area, in the years of 1995 and 1996. Specific gravity and particle size distribution of the samples were determined. XRD was employed in mineralogical analysis. Beside its glassy stracture, it has been determined that fly ash samples contained some minerals like quartz, lime, hematite, limonite, albite, calsite and anhidrite. In the samples from the disposal area, calsite and gypsum were also determined. Chemical analysis of samples were carried out by using XRD, AAS and gravimetric methods. The samples contents were found to be 36-42% SiOz, 25-30% CaO, 5-7% F^Qj, 12-15% AI2O3, 2-3% MgO, 5-7% SO3 and approximately 2% C. On the other hand the concentration of toxic elements such as Pb and Zti were 2-3 times, and those of Sr, Ba and Zr metals 8-10 times higher than the average concentrations of these elements in the Earth Crust Results of the leaching investigation aiming to investigate if there was any environmental impact of the metal contents of the fly ash samples were showed that its toxic contribution to natural water sources was not significant in a short term period. Key words: Fly ash, environmental pollution, solid waste.