Doğu Pontid`lerde K/T geçişinin paleontolojik incelenmesi

Abstract

Doğu Pontid tektonik kuşağı (Ketin, 1966) yitim zonu ve yönünün tartışmalı olmasına rağmen bütün çalışmacılar tarafından Jura-Eosen yaş aralığında oluşmuş bir ada yayı olarak kabul edilmektedir (Gedik ve diğ. 1972;Pecerillo ve Taylor 1975, 1976; ; Şengör ve diğ. 1980; Şengör ve Yılmaz 1981;Tokel 1981, 1983; Terzioğlu 1984; Bektaş 1984, 1985; Ercan ve Gedik 1986; Bektaş ve Gedik 1987; Akıncı ve diğ. 1991; ve Korkmaz ve diğ. 1993). Ada yayının gelişmesine bağlı olarak Üst Kretase döneminde kuzeyden güneye doğru farklılaşan havzalar oluşmuş, Kampaniyen sonunda volkanizmanın bitmesiyle bu çökel havzalarında Maastrichtiyen - Eosen yaş aralığını karakterize eden çökeller oluşmuştur. Doğu Pontidlerin en kuzeyinde tanımlanan Adjara-Trialety zonunda Maestrichtiyen-Paleosen-Alt Eosen dönemi derin denizel türbiditlerle temsil edilir. Pelajik fauna ile karakteristik bu zonda Kampaniyen-Maestrichtiyen, Maestrichtiyen Daniyen, Tanesiyen-Alt Eosen, Ali Eosen-Lütesyen uyumlu ve geçişlidir.Adjara-Trialety zonunda Maestrichtiyen'de Globotruncanella havanens's (WOORVUK), Globotruncana gr. Iinneiana (d'ORBIGNY) Rugoglobugerina rugosa (PLUMMER) Gansserina ganseri BOLLI, Contusotruncana contusa (CUSHMAN), Globotruncana arca (CUSHMAN), Racemigunbelina Fructigosa EGGER, Globutruncanita stuartiformis (DALBIEZ), Globutruncanita stuarti (d'LAPPARENT), Globutruncana bulloides VOGLER, Abathomphalus mayaroensis (BOLLI), Stomiossphaerica (KAUFMAN), Pithonella ovalis KAUFMAN, Globotruncana regyptiaca NAKKADY, Globotruncana ventricosa WHITE,Daniyen düzeylerinde Subbotina cf. triloculinoides PLUMMER, Planorotalites cf. ehtenbergi BOLLI, Parasubbotina cf. pseudobulloides (PLUMMER) ve Tanesiyen düzeylerinde Acarinina sp. pelajik foraminiferleri mevcuttur. Doğu Pontidlerin orta, kuzey ve çalışma alanının güney kesimlerinde yüzeylenen Artvin Bolnisi zonunda Maestrichtiyen taban konglomerasıyla uyumsuz olarak Üst Kretase yaşlı volkanotortullar üzerine gelir. Resifal karbonatlarla temsil edilen Maestrichtiyen-Daniyen-Tanesiyen geçişi uyumludur. Artvin-Bolnisi zonunda Maestrichtiyen'de Siderolites calcitrapoides LAMARCK, Lipidorbitoites minör (SCHLUMBERGER), Pseudosiderolites vidali (DOUVILLE) Sirtina orbitioidiformis, Smoutina cruysi DROOGER; Daniyen düzeylerinde Idalina sinjarica GRIMSDALE, Daviesina danielli SMOUT, Ethelia alba PFENDER, Anomalina sp, Rotalia sp., Triluculina sp. ve Tanesiyen yaşlı düzeylerde ise, Planorotalites cf. pseudomenardii BOLLI, Acarinina sp. pelajik fosilleri ve Ericsonia cava (HAY&MOHLER), Ericsonia ovalis BLACK, Toweius lowaer PERCH&NIELSEN, Prinsius bisulcus HAY&MOHLER, Fasciculithus tymponiformis HAY&MOHLER, Sphenolithus sp. nannoplanktonları saptanmıştır.

Although subduction zone and subduction polarity of eastern Pontides tectonic belt (Ketin, 1966) are discussible, it is accepted as island arc formed during Jurassic to Eocene time interval by vast majority scientists (Gedik et al. 1972;Pecerillo and Taylor 1975, 1976; ; Şengör et al. 1980; Şengör and Yılmaz 1981;Tokel 1981, 1983; Terzioğlu 1984; BektaŞ 1984, 1985; Ercan and Gedik 1986; Bektaş and Gedik 1987; Akıncı et al. 1991; and Korkmaz et al. 1993). Depend on island arc development, different deposition environments formed from north to south during Late Cretaceous and cessation of volcanic activity at the end of Campanian, sedimentary rocks of Maestrichtian to Eocene time interval deposited in those deposition environments. Adjara-Trialety zone described in the further north of eastern Pontides is represented deep marine turbidites of Maestrichtian-Paleocene and Lower Eocene time. This zone characterized by pelagic fauna and there Campanian-Maestrichtian, Maestrichtian-Danian, Tanesian-Lower Eocene; Lower Eocene-Lutesian are conformable and transitional. In the Adjara Trialety zone, Maestrichtian chractcrize by Globotruncanella havanens's (WOORVUK), Globotruncana gr. linneiana (d'ORBlGNY) Rugoglobugerina rugosa (PLUMMIZR) Gansserina ganseri BOLLI, Contusotruncarm contusa (CUSHMAN), Globotruncana arca (CUSHMAN),Racemigunbelina Fructigosa EGGER, Globutruncanita stuartiformis (DALBIEZ), Globutruncanita stuarti (d'LAPPARENT), Globutruncana bulloides VOGLER, Abathomphalus mayaroensis (BOLLI), Stomiossphaerica (KAUFMAN), Pithonella ovalis KAUFMAN, Globotruncana regyptiaca NAKKADY, Globotruncana ventricosa WHITE while Danien layers includes Subbotina cf. triloculinoides PLUMMER, Planorotalites cf. ehtenbergi BOLLI, Parasubbotina cf. pseudobulloides (PLUMMER) micro fossils. In the Tanesian Acarinina sp. pelagic foraminifera is exist. In the Artvin-Bolnisi zone, which is crop out mid-north of the eastern Pontide and southern part of studied area, with basal conglomerate Maestrichtian unconformably overlies Upper Cretaceous volcano sedimentary rocks. However, Maestrichtian-Danien and Tanesian transions are conformable. In the Artvin Bolnisi zone, Maestrichtian represent by Siderolites calcitrapoides LAMARCK, Lipidorbitoites minör (SCHLUMBERGER), Pseudosiderolites vidali (DOUVILLE) Sirtina orbitioidiformis, Smoutina cruysi DROOGER micro fossil fauna. Danien layer includes Idalina sinjarica GRIMSDALE, Daviesina danielli SMOUT, Ethelia alba PFENDER, Anomalina sp, Rotalia sp., Triluculina sp. while in the Tanesien layers, Planorotalites cf. pseudomenardii BOLLI, Acarinina sp. pelagic fossils and Ericsonia cava (HAY&MOHLER), Ericsonia ovalis BLACK, Toweius towaer PERCH&NIELSEN, Prinsius bisulcus HAY&MOHLER, Fasciculithus tymponiformis HAY&MOHLER, Sphenolithus sp. nanoplanktons are obtained. Key words: eastern Pontide, Adjara Trialety zone, Artvin Bolnisi zone, fossil, stratigraphy.