Çan (Çanakkale) ilçesindeki madenciliğin yer altı sularına etkisi

Abstract

oz İnceleme alanı içerisinde en yaşlı birim Oligosen yaşlı Çan Volkanitlerine ait andezit, dasit, riyodasit, bazalt, tüf ve aglomeradan oluşan kayaçlardır. Bu volkanik birimlerin üzerine uyumsuz olarak Neojen yaşlı sedimanter kayaçlar çökelmiştir. Bu her iki birimin üzerine de uyumsuz olarak Kuvaterner yaşlı köşeli bileşenlerden oluşan pekleşmemiş blok, çakıl, kum ve kil boyutundaki malzemeden oluşan alüvyon gelmektedir. Bu çalışmada, Çan (Çanakkale) İlçesindeki madencilik, termik santral ve diğer fabrikaların faaliyetlerinin olası yeraltı ve yüzey suyuna etkilerinin belirlemesini amaçlanmıştır. Bu amaçla, belirli dönemlerde 12 farklı lokasyondan su örnekleri alınmıştır. Bu su örneklerindeki major anyon-katyonlar (Na, K, Ca, Mg, SO4, HCO3, C03, Cl) ve iz elementler (Al, Ba, Cu, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mn, Pb, Ni, Zn) ölçülmüştür. Analiz sonuçları TS266 (1997) ve USEPA (2004) içme suyu standartları ile karşılaştırılrmştır. Yapılmış major anyon ve katyon analiz sonuçlarına göre inceleme alanındaki sular genelde Ca-Mg-S04 iyonlarından oluşmuştur. Ağır metal analiz sonuçlarına bakıldığı zaman Alüminyum (Al) konsantrasyonu değerleri örnekleme yapılan lokasyonların tamamında bu standartlardaki kabul edilebilir maksimum değerlerin üzerindedir. Al değerlerinin yüksek olmasının nedeni; inceleme alanında gözlemlenen volkanik ve tortul kayaçların alterasyonu sonucu oluşan Al'ce zengin kil mineralleri (Örneğin; Kaolen, Mit v.b.) ile % AI2O3' ce zengin kömür ve kömür atıklarından kaynaklanabilir. Çan bölgesinde termik santralin kurulması ile birlikte madencilik faaliyetlerin daha da arttığı görülmektedir. Madencilik faaliyetlerindeki bu aktivitelerin yöre sularının kirlenmesine sebep olabileceği düşünülmektedir. Anahtar kelimeler: Çan, madencilik, anyon - katyon, iz element

ABSTRACT The Oligocene volcanic is the basements rocks of the study area. These rocks consist of andesite, dacite, rhyodacite, basalt, tuff and agglomerate. These are unconformably overlain by Neogen sedimentary rocks. The Oligocene volcanics and Neogen sedimentary rocks are unconformably overlain by the alluvium which is consists of loose, interlayer clay, gravel and sand in the study area. The purpose of this study was to determine the effect of mining, power plant waste and other industrial facility on groundwater and surface around Çan (Çanakkale) Plain. For this reason, water samples were taken from twelve locations at different part of Çan Plain. Major anion-cation (Na, K, Ca, Mg, SO4, HCO3, CO3 and CI) and some trace elements (Al, Ba, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mn, Pb, Rb, Sr, and, Zn) were measured in Çanakkale Onsekiz Mart University Central Laboratory. All sample results were compared with Turkish Standards (TS266) (1997) and United State Environmental Protection Agency (USEPA) (2004) drinking water limits. The water samples result show that groundwater is reach with Ca-Mg-S04 ions. The preliminary data reveal that water in the area, in general, not contaminated. The concentration of some trace elements such as Aluminum (Al) is high in the water samples. The results of Al data is above acceptable maximum standard value. The study area has a much altered rocks. These rocks contain more clay minerals such as kaoline and illite. Also, coal and ash from coal combustion contain more AI2O3. The results show that mining activity have contaminated water source Mining activity is going to increasing around Çan Plan for twenty years. The power generation was constructed last year. This power plant will produce much ash. Currently the heavily polluted are is limited around the plain. However, if precautions are not taken, these contaminants may well spread in water source around Çan. Keywords: Çan, Mining, anion-cation, trace element II