Mantıksal programlama ile doğal dilde sorgu işleme

Abstract

MANTIKSAL PROGRAMLAMA İLE DOĞAL DİLDE SORGU İŞLEME ÖZ Bu çalışmada, yöneticilerin uzman desteğine ihtiyacı olmadan veya görsel bir sorgulama aracı kullanmadan, aradıkları bilgiye erişebilmeleri için doğal dilde sorgulama yapabilmelerine imkan tanımak amacıyla bir uygulama geliştirilmiştir. Bu uygulama, belge arama sistemleri ve ilişkisel veritabanları için geliştirilmiş, sözlük tabanlı bir doğal dilde sorgulama arayüzü uygulamasıdır. Biçimbilimsel çözümleme için sözlük tabanlı bir yaklaşım kullanılmıştır. Çözümleme sürecinde, bir kelime için kök belilendikten sonra kelimenin geri kalan kısmının içerdiği eklerin diziliş ve değişimlerinin kontrol edilmesi yerine, kökten sonra gelmesi muhtemel eklerin belirlenerek buna göre kelime sentezi yapılıp elde edilen kelimelerin incelenen kelime ile karşılaştırılması neticesinde çözümleme bilgisinin elde edilmesine dayalı bir yöntem tercih edilmiştir. İsim çekim ekleri ve fiil çekim ekleri için ek diziliş kuralları belirlenerek bu kurallar doğrultusunda köke göre kelime sentezlenmektedir. Bu sayede de çözümleme sürecinde yapılan kontrollerin sayısı azaltılarak çözümleme süresi sonlu durum makinalarına göre daha kısa olabilmektedir. Sorgu çözümleme için, anlamsal gramer tekniğini temel alan çözümleme metodu kullanılmıştır. Bu metoda göre, sorguda yer alan kelimeler cümle içindeki diziliş ve görevlerine göre değil, sorguda temsil ettikleri üstveri elementleri ve sorgulama deyimlerine göre öğelere ayrılmakta ve bu öğelerin dizilişinden elde edilen kalıplara göre de kullanıcı tarafından girilen sorgudan veritabanı sorgusu elde edilmektedir. Anahtar Kelimeler: Anlamsal Gramer, Doğal Dil İşleme, Doğal Dil Arayüzleri

NATURAL LANGUAGE QUKRY PROCESSING BY LOGIC PROGRAMMING ABSTRACT In this thesis, an application has been developed to allow managers, who are unfamiliar with query languages, to query in natural language without using a graphical interface in order to retrieve the information they need. The product of this work is a corpus based application which is designed for querying relational databases and document retrieval systems. In morphological level, a corpus based approach has been adopted. A method has been used which is based on the idea of generating words from the root and the suffixes that can be affixed to the root after the root candidates are determined and stripped. Consecutive arrangement rules for noun inflections and for word inflections are been determined and words are generated by affixing the sufixes to the root according to these rules. Therefore, the morphological analysis will be done in a short time because the number of the controls for gram malic rules have been reduced. A method based on semantic grammars is used for parsing queries. According to this method, the words in the query are tokenised according to metadata types instead of their structural roles in the sentence. Database query is formed by using the patterns which are generated from the arrangement of these tokens. Keywords: Semantic Grammars, Natural Language Processing, Natural Language Interfaces II