Şekeroba (Türkoğlu-K. Maraş) barit yatağının jeolojisi

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi ŞEKEROBA (TÜRKOĞLU - K.MARAŞ) BARİT YATAĞININ JEOLOJİSİ Mustafa UÇAR Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr.Ahmet GÖKÇE ÖZET İnceleme alanındaki otokton birimler; Kardere, Kızlaç ve Dedeler Formasyonu ve Akçadağ Grubu (Paleozoyik) ve Amanos Grubu (Üst Triyas - Üst Kretase) şeklinde ayrılmış olup, Kızıldağ Ofiyoliti (Üst Kretase) tarafından tektonik olarak örtülmektedirler. Yöredeki barit oluşumu; Akçadağ Grubu kumtaşı tabakaları arasındaki boşluklar boyunca oluşmuş, yan kayaçla uyumlu bantlar halinde olup, baritli zonun kenar kesimlerinden alınmış örneklerde; barit kristallerinin kumtaşı kırıntıları arasındaki boşluklarda kristallendikleri gözlenmektedir. Bu özellikler, barit oluşumunun; epijenetik ve strata-bound tipi bir yatak olduğuna işaret etmektedir. Bazı barit kristalleri, testere dişine benzer, üçgen şekilli deformasyon bantlarına ve porfiroklastik (mörter) dokuya sahip olup, yatakların oluşumlarından sonra tektonik olaylardan etkilendiklerine işaret etmektedir. Diğer taraftan, büyük barit kristalleri arasında küçük barit kristallerinin gözlenmesi, baritlerin yeniden kristallenme geçirdiğini veya yeni çözeltilerin etkisinde kaldığını göstermektedir.VI Baritlerde, diğer elementlerin miktarları dedeksiyon limitlerinin altında iken Sn ve U içeriğinin yüksek olması, sedimanter kayaçlarla kökensel ilişkili olabileceğini düşündürmektedir. NTE incelemeleri ise, baritleri oluşturan çözeltilerin deniz suyuna benzer bileşimde olduğuna işaret etmektedir. Elde edilen bulgulara göre; yöredeki barit yatağı sedimanter yan kayaç içinde epijenetik, strata-bound tipi bir oluşuma sahiptir. Yörede herhangi bir magmatizma gözlenmemesi ve baritleri oluşturan çözeltilerin deniz suyuna benzer NTE bileşimine sahip olması, sedimanter kayaçlarda daha yüksek miktarda bulunan Sn ve U içermesi; yöredeki barit yatağının sedimanter birimler içinde dolaşan deniz suyu kökenli formasyon sularının yan kayaçlar içinden çözdükleri Ba2+ ve içerdikleri S04= iyonlarını, kumtaşlarının tabakaları arasındaki boşluklar boyunca çökeltmeleri sonucu oluşmuş strata-bound tipi bir yatak olduğu ve daha sonra deformasyona veya yeniden kristal lenmeye uğradıkları düşünülmektedir. ANAHTAR KELİMELER: Şekeroba, Türkoğlu, K.Maraş, barit, jeokimya, NTE

vıı ABSTRACT MsC Thesis GEOLOGY OF THE ŞEKEROBA (TÜRKO?LU - K.MARAŞ) BARITE DEPOSIT Mustafa UÇAR Cumhuriyet University Institute of Applied and Natural Sciences Geological Engineering Department Supervisor: Prof. Dr. Ahmet GÖKÇE SUMMARY Autoctoneous units within the study area are described as; Kardere Fm., Kızlaç Fm., Dedeler Fm. and Akçadağ Group (Paleozoic) and they are technically overlined by alloctenous Kızıldağ Ophiolite (Upper Cretaceous). Barite occurence within the study area is hosted by sandstones of the Akçadağ Group, and deposited as barite rich bands concordant with bedding surfaces. Petrographic study of the samples taken from the border zone of the barite rich zone shows that barite crystals were epigenetically occured within the pores between sand grains. These depositional and textural characteristics indicate that the barite deposit is an epigenetic and strata-bound type occurence. Triangular deformation bands similar to saw tooth and porphyroclastic (mörther) texture described within some barite crystals indicate that the deposite was effected by the later tectonic events. In addition, small barite crystalls occured between larger crystals (porpyroblastic tecture) point out that the barite deposit were either recrystallised or effected by later episodic solutions.vıu Higher U and Sn concentration of barite, comparing to other elements may think a genetic relation to sedimentary host rock. REE studies show that mineral forming solutions have similar composition to that of sea water. These characteristics indicate that; barite deposit was formed as epigenetic strata-bound type deposits within the sandstone of Akçadağ Group and is effected by later deformation and recrystalisation processes. There is no magmatic activities within the study area, the mineralising fluids had a similar composition to that of sea water and possibly the formation water circulated trough the surrounding sedimentary rocks have deposited the barite deposit either during diagenesis or during a later episode. KEY WORDS: Şekeroba, Türkoğlu, K.Maraş, barite, geochemistry, REE