Çanakkale, Sarıçay`daki ağır metal kirliliğinin (Fe, Ni, Cu, Zn) bazı bentik makro omurgasızlar üzerindeki etkisinin araştırılması

Abstract

ÖZETBu çalışma, Sarıçay' da yüksek konsantrasyonlarda bulunan bazı ağırmetallerin (Fe, Cu, Ni, Zn) amfipod Gammarus insensibilis, dekapod Carcinusaestuarii ve mollusk Dreissena polymorpha üzerindeki etkisini göstermektedir. Butürler kullanılarak laboratuar şartlarında akut toksisite deneyleri ile Fe, Cu, Ni, Zn içinLD50 değerleri belirlenmiştir. Bulunan bu LD50 değerleri önceki araştırmalarda tespitedilen sudaki ağır metal seviyeleri ile karşılaştırılmış ve tespit edilen değerlerincanlılar için öldürücü konsantrasyon sınırları içinde olup olmadığı ortaya konmuştur.Sonuçta bu dört ağır metalin Gammarus insensibilis üzerindeki öldürücü etkisisırasıyla Fe>Cu>Zn>Ni, Carcinus aestuarii üzerindeki öldürücü etkisi Fe>Cu>Ni>Znve Dreissena polymorpha üzerindeki öldürücü etkisi Fe>Cu>Ni>Zn olarakhesaplanmıştır. Böylelikle önceden suda tespit edilen Fe konsantrasyonunun buaraştırmada bulunan LD50 değerine en çok yaklaştığı ve bakır, nikel, çinkonun henüzkritik sınıra ulaşmadığı görülmüştür.Anahtar sözcükler: Demir, bakır, nikel, çinko, Gammarus insensibilis, Carcinusaestuarii, Dreissena polymorpha, Ekotoksikoloji, Sarıçay, Çanakkale.Hazırlanan bu Yüksek lisans tezi ÇOMÜ/BAP tarafından 2005-97 no'lu projedendesteklenmiştir.

ABSTRACTThis study presents the some heavy metals (Fe, Cu, Ni, Zn) that are in highconcentrations in Sarıçay to effect amphipoda Gammarus insensibilis, decapodaCarcinus aestuarii and mollusk Dreissena polymorpha. LD50 values were determinedfor Fe, Cu, Ni, Zn using toxicity methods for these species in laboratory conditions.LD50 values determined in this study were compared with the heavy metalconcentrations determined in water in the previously studies and also revealed thatwhether previously determined values are in toxic limits for organisms In result, forthese four heavy metals toxics effects on Gammarus insensibilis Fe>Cu>Zn>Nirespectively, on Carcinus aestuarii Fe>Cu>Ni>Zn respectively and on Dreissenapolymorpha Fe>Cu>Ni>Zn respectively. Thus, previously determined Feconcentration in water have been seen to reach LD50 determined in this study, on theother hand Cu, Ni, Zn did not reach to critical values yet.Key words: Iron, copper, nickel, zinc, Gammarus insensibilis, Carcinus aestuarii,Dreissena polymorpha, Ecotoxicology, Sariçay, Çanakkale.The present Master science thesis was supported by COMU/BAP under the project noof 2005-97