Yeniçağa (Bolu) civarında Kuzey Anadolu fay zonunun kinematiği, depremselliği ve uzaktan agılama yöntemleriyle incelenmesi

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi YENİÇAĞA (BOLU) CİVARINDA KUZEY ANADOLU FAY ZONUNUN KİNEMATİĞİ, DEPREMSELLİĞİ VE UZAKTAN ALGILAMA YÖNTEMLERİYLE İNCELENMESİ Ş. Sevinç DÜNDAR Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Yrd. Doç. Dr. Süha ÖZDEN Bu çalışma, Yeniçağa (Bolu) civarında Kuzey Anadolu Fay Zonu' nun (KAFZ) Neotektonik dönemden günümüze kadar olan davranış biçimini, geometrisini ve yaşını ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. KAFZ, Bolu doğusu ve Yeniçağa civarında, K70°D doğrultusunda uzanmakta olup, yaklaşık KB-GD doğrultulu sıkışma (K47°B) ve KD-GB doğrultulu açılma (K43°D) rejimi altında gelişen, sağ yanal doğrultu atımlı faylanmayla temsil edilmektedir. Bu kesim üzerinde izlenen bazı yersel normal faylar ise, benzer açılma (KD-GB) doğrultusunda gelişmiş olup, doğrultu atımlı tektonik rejimle uyumludurlar. Bolu doğusunda Paleozoyik'ten günümüze kadar değişik yaş ve litolojide birimler yüzeylemektedir. Bu kesim üzerinde KAF boyunca gelişmiş iki farklı lav akıntısı ortaya çıkarılmış olup, bunlardan ilkinin, 18 My ± 280 yıl yaşında olduğu bulunurken, genç olanın yaşı, zeolitleşmelerin yaygın olması nedeniyle belirlenememiştir. Bölgeye ait ERS-2 SAR ve Landsat görüntüleri üzerinde, KAFZ'nın aktif ve sağ yanal karakterde olduğu da izlenebilmektedir. Tarihsel ve11 aletsel dönemlerde Bolu kuzeyi ve doğusunda (Yeniçağa civan) suskunluğunu koruyan KAF, Bolu ovası civarında iki ana kola ayrılırken, Yeniçağa'dan başlayarak batıya doğru bir fay kontrollü havza oluşturmaktadır. Bu havzanın (Bolu ovası) başladığı yer olan Yeniçağa civarında ise, uzamış sırtlar, basınç sırtları ve çöküntü golleriyle (Yeniçağa gölü) tipik bir doğrultu atımlı fay morfolojisi sunmaktadır. Bu veriler, KAFZ'nın bu kesimi üzerinde günümüzde transtansiyonel (normal bileşenli doğrultu atımlı faylanma, Rm=0.35) bir karakterde çalıştığını vurgularken, KAF'a ait ilk yapıların da Batı Anadolu'da Orta Miyosen'de oluşmaya başladığına işaret etmektedir. ANAHTAR KELİMELER: Kinematik Analiz, Deprem, ERS-2 SAR ve Landsat görüntüleri, Kuzey Anadolu Fayı, Bolu, Yeniçağa

m ABSTRACT MsC Thesis KINEMATICS, SEISMIC ACTIVITIES AND REMOTE SENSING STUDIES OF THE NORTH ANATOLIAN FAULT ZONE AROUND THE YENİÇA?A (BOLU) Ş. Sevinç DÜNDAR Cumhuriyet University Inst it ut of Applied and Natural Sciences Geological Engineering Department Supervisor: Yrd. Doç. Dr. Süha ÖZDEN This study is aim of the age, geometry and behavior style of the North Anatolian Fault Zone (NAFZ), Neotectonic to recent time, around Yeniçağa (Bolu). NAFZ is presented by right lateral strike-slip faulting and extends with N70°E directed in east of Bolu and Yeniçağa which is resulted from NW-SE trending compressional (N47°W) and NE-SW trending extension (N43°E) regimes. In this part of the NAFZ, local normal faults are also observed with same extension (NE-SW) direction. These faults are compatible with strike-slip regime. Paleozoic to recent time, diferent ages and lithologies of rock units outcrop in the east of Bolu. Among these rock units, two different young basalts are observed along the NAFZ. Besides the oldest basaltic lava (18 MA ± 280), relatively the youngest lava could not determined because of the alterations related to some clay mineral paragenesis. Right lateral NAFZ are also observed on ERS-2 SAR and Landsat TM images with remarkable geomorphic expressions. NAFZ, which is formed a fault wedge-basin starting Yeniçağa to the western part of the region,IV is braided into two branches in Bolu plains. Along the historical and instumental period of the earthqukes, NAFZ has remain to silent in north of Bolu and Yeniçağa and showing some typical strike-slip morphological elements for examples sag ponds (Yeniçağa lake), elongated and pressure ridges. Above findings indicate that NAFZ has been activated in a transtensional tectonic phase (strike slip with normal component) in recent time. On the other hand, previous structures of NAFZ have began to form starting from the Middle Miocene in the western part of the Anatolia. Key Words: Kinematic Analysis, Earthquke, ERS-2 SAR and Landsat TM, North Anatolian Fault, Bolu, Yeniçağa.